Je, kupata watoto wengi kunaweza kufupisha maisha yako?

Watoto wanapopiga kelele za hasira, kukataa chakula cha jioni au kugoma kulala, mara nyingi kina mama hutaniana kwamba watoto “wanawapunguzia miaka ya kuishi.”

Hata hivyo, utafiti mpya unapendekeza kuwa kauli hii ya utani inaweza kubeba ukweli fulani ikiwa angalau kwa wanawake wanaoishi katika mazingira magumu.

Uchanganuzi wa kumbukumbu za kihistoria unaashiria kuwa maisha ya baadhi ya kina mama huenda yalipunguzwa hadi miezi sita kwa kila mtoto waliomzaa.

Athari hii ilionekana zaidi miongoni mwa wanawake waliokuwa wakiishi katika mazingira yenye changamoto kubwa.

Watafiti wa masuala ya mageuzi walichunguza rekodi za maparokia zilizobainisha idadi ya kuzaliwa na vifo za wanawake 4,684 waliokuwa hai wakati wa Njaa Kuu ya Ufini kati ya mwaka 1866 na 1868.

Njaa hiyo ilikuwa “miongoni mwa majanga mabaya zaidi katika historia ya hivi karibuni ya Ulaya,” anasema kiongozi wa utafiti huo, Dkt Euan Young wa Chuo Kikuu cha Groningen, Uholanzi.

Kwa mujibu wa matokeo, wanawake waliojifungua wakati wa njaa walipoteza takribani miezi sita ya matarajio ya kuishi kwa kila mtoto waliyempata.

Hii huenda ilitokana na mwelekeo wa mwili kuelekeza nishati na virutubisho katika uzazi, badala ya matengenezo ya kawaida ya seli, na hivyo kuongeza hatari ya kupata magonjwa baadaye maishani.

Hata hivyo, uhusiano huo haukuonekana kwa wanawake waliozaa kabla au baada ya kipindi hicho cha njaa.

“Tunaona mgongano huu tu miongoni mwa wanawake waliokuwa katika umri wa kuzaa wakati njaa ilipotokea,” anabainisha Dkt Young.

Hili linaashiria kuwa mazingira ya maisha ya wanawake katika kipindi chao cha uzazi yalikuwa kitovu cha athari hizo.

Athari za muda mrefu za kiafya za uzazi huenda zikawa mbaya zaidi pale mazingira yanapokuwa magumu.

Imekuwa ikijulikana kwa muda mrefu kwamba kina mama wako katika hatari kubwa ya kupata magonjwa ya moyo na yale yanahusiana na metaboli kutokana na kuongezeka uzito pamoja na msongo wa kimwili na wa kisaikolojia.

“Kuna uwezekano pia kwamba jukumu lenyewe la kulea, kunyonyesha na kubeba mimba katika kipindi hiki linachangia kupungua kwa rasilimali za mwili wa mama,” anafafanua Dkt Young.

Ujauzito na kunyonyesha ni shughuli zinazohitaji nishati nyingi, na wakati wa njaa, mama mchanga huwa na nishati haba zaidi ya kuiendeleza mifumo yake ya msingi ya mwili, ambayo humkinga dhidi ya magonjwa baadaye maishani.

”Katika jamii ambako wanawake wanapata watoto wengi kwa kufuatana na bila muda wa kutosha wa kurejesha afya kati ya mimba na mimba, athari hizi huweza kujikusanya na kuongezeka”, Dkt Young anaeleza.

Hata hivyo, matokeo haya yanatokana na uchanganuzi wa takwimu za kihistoria, si majaribio ya moja kwa moja, hivyo hayatoi uhakika usiotetereka.

Athari hizi zilionekana zaidi kwa wanawake waliokuwa na watoto wengi, ingawa hazikuwa sawa kwa kila mwanamke, utafiti unaonyesha.

”Inavyoonekana, ni mwingiliano wa familia kubwa kupindukia na tukio la njaa lililosababisha kupungua kwa muda wa kuishi”, anaeleza DK.Young.

Kwa miongo kadhaa, wanasayansi wamekuwa wakitafakari kwa nini baadhi ya spishi kama panya na wadudu huishi muda mfupi lakini kuzaa watoto wengi, ilhali zingine kama tembo, nyangumi na binadamu huishi muda mrefu na kuzaa wachache.

Nadharia kuu inaeleza kuwa nishati inayohitajika kurekebisha seli na kudumisha mwili huweza kuelekezwa kwenye uzazi, na hivyo kuchochea kuzeeka.

Swali gumu ni ikiwa matokeo haya kutoka kwa wanawake wa karne ya 19 yanaweza kutumika kwa kina mama wa karne ya 21.

“Ni muhimu kuyaangazia matokeo haya katika muktadha wa kipindi hicho cha kihistoria, ambapo huduma za afya hazikuwa za kisasa kama ilivyo leo,” anasema Dkt Young.

“Wanawake wa wakati huo walikuwa na wastani wa watoto wanne au watano familia kubwa zaidi ukilinganisha na hali ya sasa.”

Tangu karne ya 19, idadi ya watoto katika familia imepungua kwa kiasi kikubwa duniani.

Mnamo mwaka 2023, mwanamke wa wastani alizaa watoto wawili tu kupungua huku kumechangiwa na upatikanaji mkubwa wa elimu, nafasi za ajira, uzazi wa mpango na kupungua kwa vifo vya watoto.

Hata hivyo, bado kuna mataifa kama Niger, Chad, Somalia na Sudan Kusini, ambako wanawake wanazaa angalau watoto wanne kwa wastani.

Na katika mwaka uliopita, njaa imetangazwa katika maeneo ya Sudan na Gaza na taasisi ya kimataifa ya uainishaji wa usalama wa chakula (IPC), inayoungwa mkono na Umoja wa Mataifa.

Dkt Young anaeleza kuwa utafiti zaidi unahitajika, lakini matokeo haya yanatoa ishara kwamba huenda mienendo hii bado inaendelea kujitokeza katika baadhi ya sehemu za dunia leo.