Tarehe 22 Novemba, huadhimishwa kitaifa nchini Iran kama Siku ya Madini ya Risasi na Zinki ikiwa ni kuashiria nafasi kuu ya sekta hii na uhusiano wake wa karibu na malengo ya kiuchumi ya taifa.
Risasi na zinki ni miongoni mwa madini ya kimkakati duniani. Zinki hutumika katika ujenzi, utengenezaji wa magari, teknolojia mpya za nishati na vifaa vya tiba. Madini ya risasi hubakia kuwa muhimu kwa betri, nyaya na mifumo ya kielektroniki.
Sekta ya madini ya risasi na zinki ya Iran imekuwa mfano halisi wa jinsi biashara ya rasilimali inavyoweza kuleta thamani pale teknolojia, jiolojia na uwekezaji binafsi vinapokutana.
Iran inakadiriwa kuwa na akiba ya madini ambayo kwa sasa inakadiriwa kuwa takriban tani bilioni 29, huku akiba ambayo haijathibitishwa kikamilifu ikiwa karibu mara mbili ya kiwango hicho. Zaidi ya aina 64 za madini zinapatikana, zikiiweka Iran katika nafasi ya kipekee ukanda wa Asia.
Miaongoni mwa madini ambayo ni muhimu ni pamoja na risasi na zinki. Takriban asilimia 9–10 ya akiba ya kimataifa ya metali hizi mbili ipo Iran, ikiiweka nyuma ya China, Kazakhstan na India katika orodha ya Asia.
Iran kwa sasa ni mzalishaji wa sita wa zinki na wa tano wa risasi barani Asia. Muhimu zaidi kwa uchumi unaohitaji fedha za kigeni, karibu asilimia 80 ya uzalishaji huo husafirishwa kwenda nchi 15.
Uwezo wa mauzo ya nje unakadiriwa kufikia dola bilioni 2 kwa mwaka, kinyume na miaka ya nyuma ambapo akiba isiyouzwa ilikuwa tatizo kubwa. Ni takriban asilimia 20 pekee ya uzalishaji unaotumika ndani ya nchi, na hivyo kuifanya sekta hii kuwa chanzo kikuu cha fedha za kigeni.
Athari za ajira pia ni kubwa. Takriban watu 15,000 wanafanya kazi moja kwa moja katika sekta ya risasi na zinki, huku ajira zisizo za moja kwa moja , usafirishaji, uhandisi, vifaa na ugavi , zikiongeza idadi mara kadhaa.
Matumizi ya metali hizi yana mizizi ya kihistoria. Aloi za zinki zimetumika kwa zaidi ya miaka 7,000, na risasi kwa zaidi ya miaka 5,000. Lakini leo, matumizi yake yamekuwa kiini cha sekta za viwanda na teknolojia ya kijani.
Uwezo wa Iran kuhudumia masoko ya kimataifa unalipa taifa nafasi ya kipekee katika sekta ambayo mahitaji yake hufuata ukuaji wa muda mrefu wa uchumi na hivyo kutoathiriwa na misukosuko ya muda mfupi.