Watoto wetu walichukuliwa baada ya mtihani kuhusu malezi – sasa tunapambana kuwarejesha

Binti wa Keira alipozaliwa Novemba mwaka jana, alipewa saa mbili za kuwa naye kabla mtoto huyo hajachukuliwa kupelekwa chumba cha kuweka watoto wachanga na kisha kuchukuliwa na huduma za kijamii.

Keira 39 ni mojawapo ya familia nyingi za Greenland wanaoishi Denmark ambao wanapigania watoto wao warudishwe baada ya kuchukuliwa na huduma za kijamii.

Watoto wachanga na watoto huchukuliwa baada ya majaribio ya uwezo wa kuwalea.

Mei mwaka huu serikali ya Denmark ilipiga marufuku utaratibu huu baada ya ukosoaji wa muda mrefu wa familia za Greenland, ingawa bado majaribio hayo yanaendelea kutumika kwa familia zingine nchini Denmark.

Tathmini ambayo kwa kawaida huchukua miezi kadhaa, hutumiwa kutathimini ustawi wa mtoto na kufanya maamuzi ikiwa kuna hatari ya kutelekezwa au kujeruhiwa.

Tathmini hiyo hufanyika kwa mahojiano na wazazi na watoto, kazi za kiakili zinazohusu kutatua matatizo na kufanya maamuzi, kama vile kukumbuka ya mlolongo wa nambari kurudi nyuma, maswali juu ya maarifa ya jumla, na majaribio ya utu na hisia.

Wakosoaji wanasema majaribio hayo hayawezi kutabiri ikiwa mtu ni mzazi bora au la.

Wapinzani pia kwa muda mrefu wamekuwa wakisema majaribio hayo yameundwa kulingana na kanuni za kitamaduni za Denmark na wanasema zinasimamiwa kwa Kidenmaki, badala ya Kalaallisut, lugha mama ya watu wengi wa Greenland.

Hilo linaweza kusababisha kutokuelewana, wanasema.

Watu wa Greenland ni raia wa Denmark. Maelfu wanaishi Denmark, wakivutiwa na fursa za ajira, elimu na huduma za afya, miongoni mwa sababu nyinginezo.

Wazazi wa Greenland nchini Denmark wana uwezekano wa kuwa na watoto mara 5.6 zaidi kuliko wazazi wa Denmark, kulingana na Kituo cha Utafiti wa Kijamii cha Denmark, taasisi ya utafiti inayofadhiliwa na serikali.

Mwezi Mei, serikali ilisema inatarajia kukagua takriban kesi 300 – ikiwa ni pamoja na zinazohusisha majaribio hayo – ambapo watoto wa Greenland waliondolewa kwa nguvu kutoka kwa familia zao.

Lakini kufikia Oktoba, BBC iligundua kuwa ni kesi 10 pekee ambapo majaribio hayo yalipitiwa upya na serikali – na hakuna watoto wa Greenland waliorudishwa kwa wazazi wao kutokana na mapitio hayo.

Tathmini dhidi ya Keira mwaka 2024, iliyofanywa alipokuwa mjamzito, ilihitimisha kuwa hakuwa na “uwezo wa kutosha wa kuwa mzazi katika kumtunza mtoto mchanga yeye peke yake.”

Keira anasema maswali aliyoulizwa ni pamoja na: “Mama Teresa ni nani?” na “Inachukua muda gani kwa miale ya jua kufika duniani?”

Wanasaikolojia wanaotetea majaribio wansema kuwa maswali kama haya yanalenga kutathmini maarifa jumla ya wazazi na uelewa wao wa dhana ambazo wanaweza kukutana nazo katika jamii.

Keira anaongeza kuwa “walinifanya nicheze na mwanasesere na kunikosoa kwa kutokazanisha macho vya kutosha.”

Anadai kwamba alipouliza kwa nini anajaribiwa kwa njia hii mwanasaikolojia alimwambia: “Ili kuona ikiwa umestaarabika vya kutosha, ikiwa unaweza kutenda kama mwanadamu.”

Serikali katika eneo hilo, inasema katika kesi ya Keira haiwezi kuzungumzia familia moja moja, ikiongeza kuwa maamuzi ya kumweka mtoto katika malezi yalifanywa wakati kulikuwa na wasiwasi mkubwa kuhusu “afya, maendeleo na ustawi wa mtoto.”

Mwaka 2014, watoto wengine wawili wa Keira – ambao wakati huo walikuwa na umri wa miaka tisa na miezi minane – waliwekwa kwenye uangalizi baada ya mtihani wa wakati huo kuhitimisha ujuzi wake wa uzazi haukuwa ukikua haraka vya kutosha kukidhi mahitaji yao.

Mtoto wake mkubwa, Zoe, ambaye sasa ana umri wa miaka 21, alirudi nyumbani alipokuwa na umri wa miaka 18 na kwa sasa anaishi katika nyumba yake mwenyewe na huonana na mama yake mara kwa mara.

Keira anatumai kuwa hivi karibuni ataunganishwa tena na mtoto wake Zammi.

Serikali ya Denmark imesema itapitia kuangalia iwapo makosa yalifanywa katika majaribio hayo ambayo yanaitwa FKU kwa watu wa Greenland.

Wakati huo huo, Keira anaruhusiwa kuonana na Zammi, ambaye yuko katika ulezi, mara moja kwa wiki kwa saa moja.

Kila mara anapozuru, humpelekea maua na nyakati nyingine vyakula vya Greenland, kama vile supu ya moyo wa kuku.

Lakini sio wazazi wote wa Greenland ambao watoto wao walichukuliwa, kesi zao zitapitiwa upya.

Mtoto wa Johanne na Ulrik aliasiliwa mwaka 2020 na serikali ya Denmark imesema haitakagua kesi zinazohusu watoto kuasiliwa.

Johanne, 43, alipofanyiwa mtihani mwaka 2019 wakati wa ujauzito. Mwanawe alichukuliwa mara tu baada ya kuzaliwa.

Lakini kwa sababu alizaliwa kabla ya wakati na wafanyakazi wa kijamii walikuwa likizo, yeye na mumewe Ulrik walilazimika kubaki naye kwa siku 17.

Kisha siku moja, wafanyakazi wawili wa kijamii na maafisa wawili wa polisi walifika nyumbani kwa Johanne na Ulrik ili kumchukua mwana wao.

Wanandoa hao wanasema waliwasihi wasimchukue.

Johanne aliuliza ikiwa angeweza kumnyonyesha mara ya mwisho.

“Nilipokuwa nikimvalisha mwanangu ili kumkabidhi kwa wazazi wake walezi ambao walikuwa njiani kuja, nilihisi huzuni ya kutisha,” Ulrik anasema.

Johanne alifanyiwa majaribio baada ya watoto wawili kutoka katika uhusiano wake mwingine, ambao walikuwa na miaka mitano na sita, walipochukuliwa na kutunzwa baada ya kufanyiwa majaribio 2010.

Tathmini aliyofanyiwa mwaka 2019 inamtaja kama “mtukutu” na kuwa ana “udumavu wa kiakili” – mgawanyo kulingana na vipimo vya WHO ulikuwa yakitumika wakati huo.

Anakataa maelezo haya yote mawili juu yake.

Mwanasaikolojia Isak Nellemann, ambaye alikuwa akisimamia vipimo hivyo, anasema baadhi ya majaribio hayana uhalali wa kisayansi na yalitengenezwa ili kujifunza sifa binafsi za mtu badala ya kutabiri uwezo wake katika ulezi.

Hata hivyo, Turi Frederiksen, mwanasaikolojia mkuu ambaye timu yake inasimamia majaribio hayo kwa sasa, anatetea, akisema ingawa si kamilifu, lakini “ni mbinu yenye thamani ya kisaikolojia.”

Pia anasema haamini kuwa kuna nia mbaya dhidi ya watu wa Greenland.

Baada ya mwana wa Johanne na Ulrik kutunzwa, waliruhusiwa kumwona wakati wa ziara fupi za kila juma hadi alipoasiliwa mwaka 2020.

Hawajawahi kumuona tangu wakati huo.

“Sijamwona akitembea kwa mara ya kwanza, neno lake la kwanza, jino lake la kwanza, siku yake ya kwanza ya shule,” Johanne asema.

Hata hivyo, siku chache baada ya kuzaliwa kwake walimbatiza, na kuweka rekodi rasmi ambayo inajumuisha majina na anwani zao.

“Tulihitaji kuunda taarifa kwenye karatasi ili apate njia ya kurudi kwetu,” Johanne anasema.

Wakili wao Jeanette Gjørret anatarajia kupeleka kesi yao katika Mahakama ya Ulaya ya Haki za Kibinadamu.

Lakini waziri wa masuala ya kijamii wa Denmark Sophie Hæstorp Andersen anaiambia BBC kuwa serikali haitafungua tena kesi za kuasili kwa sababu kila mmoja wa watoto hao sasa ametulia na “familia yenye upendo na inayojali.”

Pia anasema maamuzi ya kuwaondoa na kuwaasili watoto ni sehemu ya “mchakato wa kina sana ambapo tunaangalia uwezo wa familia wa kumtunza mtoto wao sio tu kwa mwaka mmoja au miwili, lakini kwa muda mrefu”.

Hayo yanaungwa mkono na Tordis Jacobsen, kiongozi wa timu ya wafanyakazi wa kijamii huko Aalborg Kommune kaskazini mwa Denmark, ambaye anasema kumuondoa mtoto nchini Denmark kamwe hakuchukuliwi kirahisi.

Pilunnguaq ni kisa cha nadra cha mama kutoka Greenland ambaye ameunganishwa tena na mtoto wake.

Yeye na binti yake, ambaye aliwekwa katika uangalizi akiwa na umri wa mwaka mmoja, waliunganishwa tena miezi michache iliyopita. Binti yake sasa ana miaka sita.

Pilunnguaq, 39, anasema alipokea habari hizo zisizotarajiwa katika simu kutoka kwa huduma za kijamii.

“Nilianza kulia na kucheka kwa wakati mmoja. Sikuamini. Niliendelea kuwaza, ‘Mungu wangu, anakuja nyumbani.’

Watoto watatu wa Pilunnguaq wote waliwekwa chini ya uangalizi mwaka 2021. Wengine wawili walikuwa na umri wa miaka sita na tisa wakati huo.

Anasema alikubali mamlaka ya eneo lake kuwaweka watoto wake katika uangalizi wa muda huku yeye akitafuta nyumba mpya inayofaa kwa watoto wake.

Pilunnguaq anasema aliamini kuwa watoto wake wangerudishwa kwake hivi karibuni, lakini badala yake ilibidi afanyiwe tathmini ya malezi.

Hii ilihitimisha kuwa alikuwa na mtindo wa kuingia katika “mahusiano yasiyofaa” na alikuwa hafai kuwa mzazi.

Miezi michache baada ya bintiye mwenye umri wa miaka sita kurudi nyumbani, Pilunnguaq aliambiwa na mamlaka ya eneo lake kwamba watoto wake wengine wawili wakubwa watarejea mwezi Desemba.

Uamuzi wa kuwarejesha watoto katika uangalizi wa Pilunnguaq ulifanywa na mamlaka ya eneo baada ya kupendekezwa na serikali.

Mamlaka ya eneo hilo ilikataa kutoa maoni juu ya kesi yake.

Kutumia zaidi ya miaka minne tofauti kumefanya iwe vigumu kwa Pilunnguaq kujenga upya uhusiano wake na bintiye.

“Ikiwa nitaenda bafuni na kufunga mlango, atakuwa na hofu na kusema ‘Mama, ulikuwa wapi,” Pilunnguaq anasema.

Pia anasema anaogopa kumpoteza bintiye tena. Wanaweza kumchukua. Wanaweza kufanya hivyo tena.”

Keira sasa anajiandaa kwa siku ya kuzaliwa ya kwanza ya Zammi akiwa hayupo.

Mapema mwezi huu, aliambiwa kwamba binti yake hatarudi nyumbani – lakini hajakata tamaa.

Keira bado ana kitanda, na picha za Zammi zilizowekwa kwenye fremu ukutani, pamoja na nguo za mtoto na nepi.

“Sitaacha kupigania watoto wangu.