Usajili wa wapiga kura unaisha leo Jumamosi, Novemba 29, nchini Zambia, miezi tisa kabla ya uchaguzi wa urais wa Agosti 2026. Kutokana na hali hii, marekebisho ya katiba yaliyopendekezwa, kupanga upya maeneo ya uchaguzi yanazua utata. Siku ya Ijumaa, Novemba 28, maandamano yaliyopangwa kwenda ikulu ya rais huko Lusaka kupinga muswada huo yalipigwa marufuku na polisi na kugeuzwa kuwa mkusanyiko wa maombi. Takriban watu mia tatu walijitokeza.
Imechapishwa:
Dakika 1 Wakati wa kusoma
Matangazo ya kibiashara
Umati huo ulijumuisha raia wa kawaida, viongozi wa kidini, viongozi wa mashirika ya kiraia, pamoja na wanachama na viongozi wa upinzani nchini Zambia. Wote walipinga Muswada wa Marekebisho ya Katiba Nambari 7, ambao wanaushutumu kwa kumpendelea Rais Hakainde Hichilema, miezi tisa kabla ya uchaguzi wa rais.
“Huwezi kubadilisha sheria za mchezo mara tu mechi inapoanza.” Kwa maneno halisi, muswada huu unatoa faida isiyo ya haki kwa utawala wa Hichilema kadri uchaguzi unavyokaribia. Unaruhusu serikali kupanga upya mipaka ya majimbo, tayari ikijua mgawanyo halisi wa wapiga kura. Huu si mchakato halisi wa mageuzi ya katiba. Ni mtindo wa kawaida unaobadilishwa jina na kuitwa mageuzi ya katiba, yaliyokusudiwa rasmi kuwaleta wanawake, vijana, na watu wenye ulemavu zaidi Bungeni,” anaeleza Mzaziti Mwanza, manaharakati na mtaalamu wa masuala ya utawala.
Polisi inawasihi Wazambia kubaki nyumbani
Zaidi ya ugawaji huu tata wa wilaya, Mzaziti Mwanza pia ananyooshea kidole kuanzishwa kwa haraka kwa mfumo wa uwakilishi sawia na kuanzishwa tena kwa marekebisho ya katiba ambayo tayari yamekataliwa na raia.
Katika siku za hivi karibuni, polisi na Rais Hakainde Hichilema walitoa jumbe nyingi wakiwahimiza Wazambia kubaki nyumbani. Ili kuhalalisha marufuku ya maandamano ya Ijumaa, mamlaka ilidai kutegemea taarifa za ujasusi zinazoonyesha uwepo wa kundi lingine lililo tayari kushambulia waandamanaji wa amani.