Kwanini Marekani iko njia panda baada ya kuuawa kwa Charlie Kirk

Wiki hii imekuwa ya majonzi kwa Marekani, na si mimi peke yangu ninayejiuliza ikiwa taifa hili linaweza kujinasua kutoka kwenye mzunguko wa chuki na vurugu unaozidi kushika kasi.

Baada ya tukio moja la mauaji ya kisiasa yaliyoacha athari kubwa katika historia ya Marekani, Gavana wa Utah alitoa wito kwa Wamarekani kupunguza joto la kisiasa.

Hata hivyo, karibu kila mtu niliyezungumza naye tangu kuuawa kwa Charlie Kirk haamini kuwa Marekani itachagua njia hiyo ya maridhiano si kwa sasa, angalau.

Historia ya hivi karibuni imejaa mifano ya Marekani kushindwa kuungana baada ya majanga.

Haikutokea miaka 14 iliyopita baada ya mbunge kutoka chama cha Democrats kupigwa risasi kichwani huko Arizona.

Wala miaka minane iliyopita, mbunge wa Republican alipopigwa risasi wakati wa mazoezi ya mpira wa besiboli.

Wamarekani hata hawakuweza kuungana kwa umoja wakati wa janga la ugonjwa wa COVID-19.

Kwa kweli, janga hilo liliendeleza mgawanyiko badala ya kuhimiza mshikamano.

Sababu ni rahisi, lakini kubadilisha hali hiyo si jambo rahisi.

Mfumo wa kisiasa wa Marekani unaleta motisha kwa wale wanaochochea hisia kali na mivutano badala ya wale wanaojenga maridhiano.

Katika siasa, kuna uwezekano mkubwa wa kuchaguliwa ikiwa sera zako zinawalenga watu wa upande wako wa kisiasa, badala ya kuwavutia watu wa kati au walio na maono ya kawaida.

Hii ni athari ya moja kwa moja ya upangaji wa maeneo ya uchaguzi kwa misingi ya kisiasa, hali inayozorotesha mfumo wa kidemokrasia.

Katika vyombo vya habari, watu wanaojadili siasa hupata umaarufu zaidi wanapotoa kauli kali au zinazochochea hasira, kwani hiyo huongeza watazamaji na mapato ya matangazo.

Ni ndani ya mazingira haya ambapo Gavana Spencer Cox wa Utah anaonekana kuwa tofauti.

Baada ya kifo cha Charlie Kirk, aliwahimiza Wamarekani:

“Zimeni mitandao, tokeni nje, shikaneni mikono na wapendwa wenu, fanyeni mema katika jamii.”

Kauli yake ilisikika kuwa ya busara, ya kutuliza, jaribio la kupatanisha katika mazingira yaliyojaa mgawanyiko.

Mgawanyiko wa kisiasa na vurugu si jambo jipya kwa Marekani.

Takribani miaka 160 iliyopita, taifa hili lilijikuta likipigana vita vya wenyewe kwa wenyewe hali ambayo haijawahi kuponywa kikamilifu.

Katika kipindi kifupi cha miaka mitano ya 1960, Rais wa Marekani aliuawa, kisha ndugu yake naye akauawa wakati wa kampeni za urais.

Katika kipindi hicho hicho, viongozi wawili mashuhuri wa harakati za haki za kiraia pia walipigwa risasi na kufariki.

Miaka ya 1970, Rais Gerald Ford alilengwa kwa risasi mara mbili tofauti.

Mwaka 1980, Rais Ronald Reagan alipigwa risasi akiwa njiani kuelekea gari lake.

Na mwaka jana tu, Rais wa Marekani Donald Trump alinusurika jaribio la kuuawa kwa risasi huko Pennsylvania.

Jaribio jingine linalodaiwa kufanywa na mtu mwingine huko Florida lilianza kusikilizwa mahakamani wiki ambayo Kirk aliuawa.

Lakini kilichoifanya zama za sasa kuwa tofauti na zile za miaka ya 60 na 70 ni kile ambacho Gavana Cox anakihofia.

Ingawa hajatoa matamshi ya kugawanyisha Wamarekani zaidi, ametoa lawama kali kwa kampuni za mitandao ya kijamii, akisema:

“Ninaamini kuwa mitandao ya kijamii imeshiriki moja kwa moja katika kila jaribio na mauaji ya kisiasa tuliyoshuhudia katika miaka mitano au sita iliyopita.”

Aliendelea kusema kuwa neno “saratani” huenda halitoshi kueleza madhara ya mitandao hiyo kwa jamii ya Marekani.

Kampuni nyingi za teknolojia zimeamua kukaa kimya rasmi, lakini Elon Musk, mmiliki wa mtandao wa X, alitoa kauli nzito akidai:

“Wafuasi wa siasa kali za mrengo wa kushoto walisherehekea mauaji ya Charlie Kirk.”

Aliongeza: “Umoja hauwezekani ikiwa kuna watu wa misimamo mikali wanaosherehekea mauaji.”

Pamoja na ukosoaji huo, Musk pia alisema:

“Ingawa mara nyingine mijadala kwenye X inaweza kuwa hasi, bado ni vyema kuwa mjadala huo upo.”

Hali hii ya mgawanyiko kati ya siasa na mitandao ya kijamii inawatia wasiwasi hata vijana wanaojihusisha na siasa.

Kaitlin Griffiths, mwenye umri wa miaka 19, ambaye ni Rais wa tawi la Turning Point USA katika Chuo Kikuu cha Utah State, alisema:

“Mitandao ya kijamii ni changamoto kubwa sana kwa jamii yetu. Huwezi hata kuwa na mazungumzo ya kawaida na mtu mwenye mtazamo tofauti wa kisiasa na hilo ni jambo la kusikitisha sana.”

Ni jambo la kusikitisha pia, ikizingatiwa kuwa Charlie Kirk alijitambulisha kama mtetezi wa uhuru wa kujieleza ingawa wakosoaji wake walipinga dhana hiyo.

Kifo chake kinaweza kupelekea taifa kuzama zaidi kwenye mgawanyiko badala ya kuelekea kwenye majadiliano ya pamoja.

Ndani ya siku chache tu baada ya kifo chake, pande mbili za kisiasa zilianza kutoa simulizi tofauti.

Wapo walioko upande wa kushoto wanaodai muuaji wake alihamasishwa na vikundi vya mtandaoni.

Walioko upande wa kulia wanahoji kama muuaji alikuwa sehemu ya njama ya kisiasa kutoka mrengo wa kushoto.

Lakini hakuna upande unaoonekana kuweka maridhiano kuwa kipaumbele.

Mtaalamu wa siasa na migawanyiko ya kijamii, Rachel Kleinfeld, anasema:

“Ni bora kuangalia ni nini kinawafanya watu wawe wagumu kutawaliwa.”

“Kupunguza joto la kisiasa kunahitaji ujasiri, kitu ambacho hakionekani kwa sasa.”

“Hali hii ni kama ndoa mbaya: hakuna anayeshinda kwa kulaumu upande mwingine.”

Kuvunja nguvu ya mitandao ya kijamii katika kuchochea mgawanyiko kunahitaji kiongozi mwenye nguvu na dhamira ya dhati ya kupatanisha taifa.

Mwandishi wa masuala ya siasa, David Drucker, alisema:

“Sijui tutawezaje kujinasua. Itahitaji vyama vyote kusema: ‘Basi!'”

“Kwa kawaida, ni rais pekee mwenye uwezo wa kuleta umoja huo. Bila makubaliano ya pamoja, sioni njia ya kutoka.”

Donald Trump haonekani kuwa kiongozi wa maridhiano.

Kwa kawaida, ana nguvu zaidi kisiasa anapokuwa na adui wa kupambana naye.

Baada ya kifo cha Kirk, alieleza:

“Watu wa mrengo wa kulia mara nyingi huwa wakali kwa sababu hawataki uhalifu… lakini tatizo ni watu wa mrengo wa kushoto.”

Katika hotuba yake ya Ikulu, alidai:

“Vurugu za kisiasa kutoka mrengo wa kushoto zimeleta mateso kwa watu wengi wasio na hatia na kupoteza maisha ya wengi.”

Kauli hii imeungwa mkono na baadhi ya maafisa wa serikali kama Stephen Miller, ambaye alisema:

“Kwa jina la Mungu, tutatumia kila rasilimali kuwabaini, kuwavuruga na kuwaangamiza, kwa heshima ya Charlie.”

Hata hivyo, tafiti nyingi zinaonesha kuwa kwa miongo kadhaa, matukio mengi ya vurugu za kisiasa Marekani yamehusishwa zaidi na watu wa mrengo wa kulia, ingawa data zaidi inahitajika ili kufikia hitimisho thabiti.

Wengine wanapata tumaini kwa kutazama historia ya Marekani.

Joe Scarborough, mbunge wa zamani wa Republican na mtangazaji mashuhuri, alisema:

Wengine huona tumaini kwa kutazama historia ya nyuma — kuwa taifa limepitia mengi na limesimama tena.

Joe Scarborough, mbunge wa zamani wa Republican na sasa mtangazaji maarufu, alisema:

“Miaka ya 1960 hadi 70 ilijaa vurugu na mivutano, lakini taifa liliendelea.

Pia miongoni mwa watu wenye matumaini niliozungumza nao ni Seneta wa chama cha Democrat, Raphael Warnock wa Georgia, mmoja wa maafisa wakuu wa Kiafrika nchini humo.

Alilaani vurugu za kisiasa kama kitendo cha “kupinga demokrasia”, lakini pia alinikumbusha maendeleo ambayo Marekani imefanya katika masuala kama vile rasili ya mtu.

“Hadithi ya familia yoyote huwa ngumu zaidi kuliko hadithi tunazosimulia kwenye mkutano wa familia,” aliniambia.

“Baba yangu alilazimika kutoa kiti chake [kwenye basi] akiwa amevalia sare ya askari wake kwa kijana, lakini sasa nimeketi katika kiti cha Seneti.”

Matumaini yao yanatia moyo, lakini bado sioni njia wazi ya kutokea.

Hivi majuzi, nimekuwa nikifikiria sana kuhusu mazungumzo niliyokuwa nayo mapema mwaka huu na mwanahistoria na mtengenezaji wa filamu Ken Burns, wakati Marekani inapojiandaa kusherehekea kumbukumbu ya miaka 250 tangu kuanzishwa kwake.

“Watu wanasema historia inajirudia,” Burns aliniambia. “Haijawahi.”

Burns badala yake anapendelea nukuu ambayo wengi wameihusisha na mwandishi Mark Twain: “Historia haijirudii, lakini mara nyingi huwa na mashairi.” Kwa maneno mengine, hata kama sasa inaonekana kama zamani – mambo kamwe kutokea kwa njia sawa mara mbili.

Wakati huu wa mvutano unahisi kama unaambatana na vipindi vingine vingi vya mifarakano katika historia ya Marekani, lakini haijirudii kabisa.

Ndiyo, historia ya Marekani imejaa hasira na migogoro, lakini sina uhakika kwamba mifumo ya kijamii na kisiasa ya nchi hii daima ilikuwa ya haraka sana kuyatuza makampuni na watu ambao walichochea hisia hizo.

Wakati huo huo Merika itadhoofika, lakini sio sana.

Waziri wa zamani wa Ulinzi Bob Gates aliwahi kuniambia kwamba vitisho vitatu vikubwa zaidi kwa usalama wa taifa wa Marekani ni China inayoinuka, Urusi inayodorora na mgawanyiko wa ndani wa nchi hiyo.

Wapinzani wa Marekani kwa hakika wanajua ni kiasi gani mgawanyiko wake unaharibu nguvu hii kuu.

Wanafanya kazi kwa bidii mtandaoni ili kuwatenganisha watu zaidi.

Na Wamarekani hufanya iwe rahisi kwao.