Mfahamu mtu wa kwanza katika historia kuonekana kwenye TV

Karne moja iliyopita, Oktoba 2, 1925, mvumbuzi Mskoti John Logie Baird alitangaza kwa mafanikio taswira ya wazi ya uso wa mwanadamu.

Nyota wa kipindi cha televisheni wakati huo alikuwa mfanyakazi mchanga aitwaye William Tainton, ambaye alirejea kwenye televisheni miaka arobaini baadaye kusimulia wakati huo wa kusisimua kwa BBC.

Wanasayansi walikuwa wakifanya kazi ya kuvumbua televisheni tangu miaka ya 1850, lakini inashangaza kwamba mtu ambaye alifaulu kugeuza ndoto hii kuwa ukweli alikuwa mvumbuzi mbunifu ambaye alitumia vipande vya taa kuu za baiskeli, mbao chakavu, na mikebe mitupu ya biskuti.

Kabla ya uvumbuzi wake muhimu, John Logie Baird alikuwa mvumbuzi mwenye mafanikio mengi.

Ni jambo la kustaajabisha kwamba John Logie Baird, mwana wa kasisi, alipatwa na matatizo ya kiafya katika maisha yake yote na alifutiwa utumishi wa kijeshi katika Vita vya Kwanza vya Dunia kwa sababu ya kutofaa kwake.

Lakini kilichompata kilimfanya aanze kufanya kazi katika kampuni ya umeme, akibaki na roho yake ya ujasiriamali.

Kwa kuchochewa na hadithi fupi ya sanamu yake, mwandishi wa hadithi za kisayansi H.G. Wells, alijaribu kuunda almasi bandia kutoka kwenye kaboni kwa kutumia kiasi kikubwa cha umeme, lakini matokeo yake yalikuwa ni kukatika kwa sehemu ya gridi ya umeme ya Glasgow.

Jaribio lake la kuvumbua dawa ya nyumbani dhidi ya bawasiri lilikuwa baya, na kuwa mfano mkuu wa aina ya majaribio ambayo yangewahimiza watangazaji wa TV wajao kuonya, “Usijaribu hii nyumbani.”

Licha ya vikwazo hivi, Baird aliweza kupata mafanikio ya kibiashara. Akiwa na mtaji uliosalia kutokana na mauzo ya biashara zake za kutengeneza soksi na sabuni, alikodi majengo ya kawaida huko Hastings kwenye pwani ya kusini ya Uingereza mwaka wa 1923.

Ingawa hewa ya baharini ilikuwa nzuri kwa mapafu yake dhaifu, mazingira yake ya kazi hayakufaa kwa masuala ya afya na usalama wa umma.

Alianzisha maabara ili kuanza majaribio yake ya televisheni, akitumia vifaa vya mitumba na vifaa chakavu kama vile makasha ya mbao. Kwenye kiini cha mfumo wa Baird palikuwa na diski kubwa, inayozunguka kwa kasi ambayo ilichanganua picha mstari kwa mstari kwa kutumia vitambua picha na mwanga mkali.

Ishara hizi zilipitishwa na kuchakatwa tena ili kutoa picha zinazosonga. Alipofanikiwa kusambaza kivuli, ndoto ya miongo mingi ya televisheni ilikaribia ukweli.

“Alionekana kwangu wakati huo akiwa na shauku sana.” – William Tainton

Baada ya Baird kupata umeme katika maabara yake huko Hengsting, ilikuwa wakati wa kuhamia London. Alikodi gorofa juu ya duka katika 22 Frith Street huko Soho na kuanzisha maabara mpya.

Kifaa chake cha mitambo kilitokeza joto nyingi sana kiasi kwamba ilikuwa vigumu kwa wanadamu kustahimili. Kwa majaribio yake, ilimbidi atumie mwanasesere anayeweza kujazwa upepo alioita “Stocky Bill.”

Lakini mnamo Oktoba 2, 1925, akiwa mwenye umri wa miaka 37 wakati huo aliomba msaada wa mwanadamu wa kujitolea na akapata mafanikio ya kushangaza.

Tainton alipokumbana na hali mbaya ya maabara ya Baird, alisema alihisi hamu ya kuondoka mara moja.

Lakini ilimbidi apitie kwenye waya zilizoning’inia kutoka kwenye dari na kuning’inia kwenye sakafu. “Vifaa alivyotumia wakati huo vilikuwa katika hali mbaya sana,” Tainton alisema. “Namaanisha, alikuwa na diski za kadibodi zenye lenzi za baiskeli na vitu vingine ndani, balbu za aina mbalimbali, betri kuukuu, na injini za zamani sana alizotumia kuwasha diski.”

Tainton alisema alianza kuhisi joto na hofu, lakini Baird alimhakikishia kwamba hakuna kitu cha kumfanya kuwa na wasiwasi. “Baird alikwenda kwenye sehemu ya kupokea ili kujaribu kuona picha,” Tainton alikumbuka. “Nilijaribu kuzingatia, lakini sikuweza kukaa hapo kwa zaidi ya dakika moja kwa sababu ya joto kali kutoka kwenye taa hizo, kwa hiyo nilisogea mbali.”

Kama zawadi ya kuvumilia magumu, Baird aliweka pauni moja na nusu mkononi mwa Tainton, ambayo baadaye ilijulikana kama “mshahara wa kwanza wa televisheni,” na kumshawishi kuketi tena.

Ili kunasa baadhi ya matukio, Baird alimwomba atoe ulimi wake na kutengeneza nyuso za kuchekesha. Hofu yake ilipoongezeka, Tainton alipiga kelele kwamba “anawaka moto.” Baird akajibu, “Subiri sekunde chache zaidi, William. Sekunde chache zaidi ukiweza.”

Alikaa kadiri alivyoweza, hadi akashindwa kustahimili joto lile na kusogea mbali. Wakati huo, Baird alikimbia nje ya chumba cha mapokezi, mikono iliyoinuliwa, akipiga kelele, “Nilikuona, William! Nina televisheni hatimaye, picha ya kwanza ya televisheni ya kweli!”

Tainton hakufahamu dhana ya “televisheni,” kwa hivyo Baird akapendekeza wabadilishane maeneo. Tainton alifurahi kubadilishana maeneo, “kwa sababu Baird alionekana kwangu wakati huo kuwa na shauku sana.”

Tainton alitazama tundu dogo na akaona “picha ndogo sana, takriban 5cm x 8cm.” Alisema: “Ghafla, uso wa Baird ulionekana kwenye skrini. Unaweza kuona macho yake yakipungua, midomo yake ikichezacheza, uso wake ukijisogeza. Picha haikuwa wazi, ubora wa picha haukuwa mzuri, ilikuwa tu vivuli na mistari, lakini ilikuwa picha halisi, na ilikuwa ikisogea, pia, na hiyo ilikuwa mafanikio makubwa ya Baird. Alikuwa amefanikiwa kuunda picha ya televisheni.

Katika msisimko wake, Baird alimuuliza Tainton anafikiria nini kuhusu uvumbuzi huo. Tainton alijibu kwa unyoofu, “Sidhani ilikuwa nzuri sana. Ilikuwa ya zamani sana. Niliweza kuona uso wako, lakini hapakuwa na uwazi au undani.”

“Huu ndio mwanzo wa kila kitu,” Baird alijibu. “Hii ni seti ya kwanza ya televisheni, na utaipata katika kila nyumba nchini, na hata duniani kote.”

Mnamo Januari 26 mwaka uliofuata, Baird alitoa onesho la kwanza la hadhara la televisheni ulimwenguni. Ingawa uvumbuzi wake wa msingi baadaye ulibadilishwa na teknolojia za hali ya juu zaidi zilizotengenezwa na makampuni, aliweka msingi wa kila kitu kilichofuata.

Mnamo 1951, miaka mitano baada ya kifo cha Baird akiwa na umri wa miaka 57, Tainton alirudi London’s Frith Street ili kusherehekea kufunuliwa kwa bamba la bluu. (Bamba la bluu ni ishara ya kudumu iliyowekwa mahali pa umma nchini Uingereza, ili kukumbuka uhusiano kati ya eneo hilo na mtu maarufu),

Sir Robert Renwick, rais wa Shirika la Televisheni, aliuambia umati huo: “Ingawa bamba hili liko katikati ya London, ukumbusho wake wa kweli ni msitu wa antena ambao sasa umejaa kote nchini.”

Miaka michache baada ya Tainton kuzungumza mwaka wa 1965 kuhusu jukumu lake katika historia ya utangazaji, watu duniani kote walikuwa wakitazama hatua za kwanza za mwanadamu kwenye mwezi zilizotangazwa kwenye televisheni. Hadithi za kisayansi zimekuwa ukweli wa kisayansi.