Upweke wa Rais: Je, muda wa Emmanuel Macron umefikia kikomo?

Baada ya miaka nane madarakani, shinikizo limeongezeka kwa Emmanuel Macron huku mzozo wa kisiasa nchini Ufaransa ukizidi kusababisha hali mbaya.

Macron aliwahi kujiita “bingwa wa nyakati,” lakini hana tena ushawishi na nguvu ya kufanya maamuzi kama alivyokuwa hapo awali.

Katika kipindi cha mwaka mmoja tu, mawaziri wakuu wake watatu wamejiuzulu, na kulingana na kura za maoni, karibu robo tatu ya watu wa Ufaransa wanaamini Macron mwenyewe anapaswa kujiuzulu.

Waziri Mkuu wa zamani na mshirika wa karibu wa Macron, Edouard Philippe, amemtaka amteue mwanateknolojia kama waziri mkuu na kufanya uchaguzi wa rais “kwa utaratibu na pasipo shinikizo.”

Hata hivyo, Macron anaonekana kutaka kulivunja bunge badala ya kuondoka madarakani.

Waziri Mkuu wa Ufaransa, Sébastien Le Corneaux, amejiuzulu baada ya siku 26 tu madarakani, katika siku za mwanzo zilizoshuhudia mvutano wa kisiasa.

Saa chache baada ya kutangaza kujiuzulu, Le Corneaux alisema amekubali kusalia ofisini kwa saa nyingine 48 kwa ombi la Emmanuel Macron na kufanya mazungumzo na vyama vya siasa kwa lengo la “kudumisha utulivu wa nchi.”

Matukio haya ambayo hayakutarajiwa ni sura ya hivi karibuni zaidi katika mfululizo wa migogoro iliyozuka baada ya uamuzi wa Macron kufanya uchaguzi wa mapema wa bunge mwezi Juni 2024, uchaguzi ambao hatimaye ulisababisha idadi ndogo ya wabunge na kuwalazimu washirika wa Macron wenye msimamo wa wastani kutafuta muungano na vyama vingine ili kujiimarisha kimamlaka.

Bruno Retayo, kiongozi wa chama cha kihafidhina cha Republican, alijiondoa katika ushirikiano na baraza la mawaziri la Le Corneaux saa 14 tu baada ya serikali mpya kuundwa.

Changamoto kubwa zaidi inayomkabili Le Corneaux na mawaziri wakuu wawili waliomtangulia ilikuwa ni kudhibiti deni kubwa la taifa la Ufaransa na kuondokana na tofauti za kiitikadi kati ya vyama vya wastani ambavyo vingeweza kuwa na jukumu katika serikali.

Mwanzoni mwa mwaka huu, deni la umma la Ufaransa lilifikia euro bilioni 3,345, sawa na takriban asilimia 114 ya Pato la Taifa, na kuifanya kuwa nchi ya tatu yenye madeni zaidi katika kanda ya sarafu ya Euro baada ya Ugiriki na Italia.

Makadirio ya bajeti ya Ufaransa mwaka huu pia inatarajiwa kufikia asilimia 4.5 ya Pato la Taifa.

Michel Barnier na François Bayrou, ambao walijaribu kudhibiti makisio ya bajeti kwa kubana matumizi, walidumu miezi mitatu tu na tisa mtawalia kabla ya kuondolewa madarakani kwa kura ya kutokuwa na imani.

Le Corneaux alikabiliwa na wimbi la ukosoaji kabla hata hajapata nafasi ya kuwasilisha bajeti yake. Tangu alipotambulisha baraza lake la mawaziri, maandamano yalizuka kutoka pande zote, na saa kadhaa baadaye alihitimisha kuwa asingeweza kusalia madarakani tena.

Le Cornouaille alihusisha kujiuzulu kwake na misimamo isiyobadilika ya vyama, ambapo, alisema, “kila kimoja kinafanya kana kwamba kina wingi wa idadi kamili bungeni.”

Sasa, vyama vyote vinatazamia uchaguzi wa rais wa 2027 na wakati huo huo vinajiandaa kwa uwezekano wa uchaguzi wa mapema wa bunge ikiwa Macron atalivunja bunge tena.

Kwa sasa Le Cornouaille anafanya mazungumzo ya kina na wawakilishi wa vyama mbalimbali na hadi kufikia, Jumatano ya Oktoba 8, anapaswa kuwasilisha mpango unaoitwa “Mkakati wa utekelezaji ” kwa Macron.

Kuna njia nne mbele, lakini hakuna hata moja inayoweza kutoa hakikisho.

Iwapo Le Corneaux anaweza kuvishawishi vyama vyenye msimamo mkali kuunda serikali ya mseto, Macron ataweza kumteua waziri mkuu mpya.

Ingawa Le Corneaux amesema hayuko tayari kukubali nafasi hiyo, majibu yake hayajakuwa mabaya kabisa. Walakini, ishara haziahidi. “Nilikuwa tayari kuafikiana, lakini kila upande ulitarajia mwingine kukubali kikamilifu mipango yake,” alisema alipojiuzulu. Hata hivyo, Ufaransa lazima iidhinishe bajeti ya 2026 ili kukabiliana na deni lake kubwa, na pande zote zinafahamu vyema umuhimu huu.

Iwapo Le Corneille atashindwa kufikia makubaliano, Ikulu ya Elysee imesema Macron “atawajibika mwenyewe,” maneno ambayo yangemaanisha kuitisha uchaguzi wa mapema wa bunge.

Uchaguzi kama huo unaweza kuwa na madhara kwa washirika wa Macron na Chama cha Kisoshalisti, lakini ungemnufaisha zaidi Marine Le Pen na chama chake cha mrengo wa kulia cha National Rally.

Kwa mujibu wa sheria, uchaguzi lazima ufanyike ndani ya siku 40 baada ya kuvunjwa kwa bunge, ambayo huenda ikawa mwezi Novemba.

Urais wa Macron unadumu kwa miezi 18 pekee, lakini shinikizo la kumtaka ajiuzulu linaongezeka. Ingawa mara kwa mara amekataa kufanya uchaguzi wa mapema wa urais, uwezekano kama huo hauwezi kutengwa kabisa.

Benjamin Haddad, waziri wa zamani katika serikali ya Macron, anaamini kujiuzulu kwake hakuna mantiki, kwa sababu rais mwingine yeyote atakabiliwa na msuguano huo wa kisiasa: “Mgawanyiko huu wa kisiasa ni wa kudumu.”

Hata kama serikali haijaundwa, vyama vinaweza kuweka kando tofauti zao kwa muda na kufikia muafaka bungeni kwa bajeti ndogo. Lakini mila ya kisiasa ya Ufaransa haiendani sana na utamaduni wa “maelewano.

Pande ambazo zimetoa wito wa kujiuzulu kwa Macron katika miezi ya hivi karibuni ni pande mbili za siasa kali za Ufaransa: upande wa kulia na wa kushoto wenye itikadi kali.

Marine Le Pen na Jourdan Bardella, kiongozi kijana wa chama cha siasa kali za mrengo wa kulia cha National Rally, wako tayari kikamilifu kwa uchaguzi na wamekataa mwaliko wa Le Cornouaille wa kufanya mazungumzo.

Jean-Luc Mélenchon, kiongozi wa chama chenye itikadi kali za mrengo wa kushoto “France Insurrection”, amekuwa akitoa wito wa Macron kupigiwa kura ya kutokuwa na imani, ingawa inaonekana kuwa haiwezekani kutokea; hata hivyo, anaungwa mkono na Chama cha Green Party.

Olivier Faure na chama chake cha mrengo wa kati cha Socialist Party, ambacho kilishirikiana na mrengo mkali wa kushoto katika uchaguzi uliopita, sasa wako tayari tu kufanya kazi na Le Corneaux ikiwa ataunda serikali yenye mrengo wa kushoto.

Kwa upande mwingine, Gabriel Ethel, kiongozi wa chama chenye msimamo wa wastani cha Renaissance, ambacho ni chama kikuu cha Macron, amesema waziwazi kuwa haelewi tena maamuzi ya rais.

Mrengo wa Katikati-kulia, kuna Bruno Retayo na chama chake cha “Republicans”, ambacho kimeshirikiana na Macron katika kile kinachoitwa “mawazo sawa” kati ya vyama vya mrengo wa kati.

Jourdan Bardella hivi karibuni anaweza kuwa Waziri Mkuu wa Ufaransa, lakini bado ni kitendawili

Macron, baada ya waziri mkuu wake wa tatu kujiuzulu mnamo mwaka uliopita, alitembea kwa muda mrefu kando ya Seine huku akiweka simu yake sikioni.

Je, hii ilikuwa onyesho la kamera? Labda.

Lakini taswira hiyo, huenda ni ishara ya upweke wake mkubwa, rais ambaye sasa anakabiliwa na maamuzi magumu zaidi katika maisha yake, huku hata washirika wake wa karibu wa zamani wakijitenga naye.

Walakini, Macron amejua kwa muda mrefu shida zinazomkabili na sio aina ya mwanasiasa anayeondoka jukwaani bila kupambana au kujaribu tena kutuliza Ufaransa iliyochafuka.

Hata hivyo, ni wazi kwamba wakati unaisha haraka kwa “Mwalimu wa Wakati.