Maelfu ya watoto wa Ukraine waliolazimishwa na Urusi kupigana dhidi ya nchi yao wenyewe

Katika shule iliyoko mkoani Kherson, kusini mwa Ukraine, eneo lililokaliwa na Urusi, baadhi ya watoto wanasimama kimya huku wenzao wakiwa wamevalia sare za kijeshi za rangi ya mchanga na kofia za bereti nyekundu wakipokea medali na zawadi.

Watoto hawa ni wanachama wa Yunarmiya, au Jeshi la Vijana la Urusi, shirika la kitaifa la kijeshi na kiutamaduni linalolenga vijana. Wadogo zaidi wanaanza kuajiriwa wakiwa na umri wa miaka 8 tu.

Wale wasiokuwa wanachama wa Yunarmiya huangalia jinsi wenzao wanavyopata mahitaji ya kimsingi maalumu: milo tofauti, chakula bora, na matibabu ya kipekee kutoka kwa walimu.

Serhiy, mwanafunzi wa miaka 12, alisema kwa BBC kuwa alikataa kujiunga na Yunarmiya na kwa hivyo alitendewa adhabu, ikiwemo kupunguziwa alama wanapoandika mitihani shuleni.

Alieleza: “Walipata alama bora ingawa hawakujua somo,” akimaanisha wastaafu wa Yunarmiya shuleni kwake.

Serhiy alibadilisha shule mara kadhaa katika miaka mitatu ya ukoloni wa Urusi.

Sasa akiwa katika eneo linalodhibitiwa na Ukraine, anakadiria kuwa karibu nusu ya wenzake walihusiana na programu za kijeshi kupitia Yunarmiya, madarasa ya cadet yanayofanywa na Kamati ya Uchunguzi ya Urusi, au vitengo maalumu vya walinzi chini ya Rosgvardiya.

Wakosoaji wanasema programu hizi zinatengeneza watoto kwa huduma ya kijeshi Urusi au kujiunga na vikosi vingine vya usalama.

Washiriki wanapokea sare maalumu na kutumwa kwenye kambi za mafunzo Urusi wakati wa likizo za shule.

Yunarmiya ilianzishwa mwaka 2016 na Sergei Shoigu, waziri wa zamani wa ulinzi wa Urusi na mshirika wa karibu wa Rais Vladimir Putin.

Shirika hili lina takribani watoto milioni 1.8, wengi wao wakiwa Urusi, na 43,000 katika Ukraine iliyokaliwa na Urusi.

Hali ya sasa inaashiria kuajiri watoto zaidi katika mikoa yote iliyokaliwa.

Kulingana na Vladislav Golovin, kiongozi wa Yunarmiya, kufikia Mei 2025, zaidi ya wastaafu 120,000 walikuwa wanahudumu katika vikosi vya kijeshi vya Urusi.

Golovin, askari wa majini wa Urusi, alishiriki katika kuzingirwa kwa Mariupol, mji uliokumbwa na mabomu ya Urusi mwanzoni mwa uvamizi wa 2022, ambapo maelfu ya raia waliuawa na makazi elfu kadhaa yaliangamizwa.

Golovin anasema lengo la Yunarmiya ni kuingiza “uwepo wa Urusi katika kila hatua” ya maisha ya mtoto.

Watoto wanapewa mafunzo ya kushughulikia silaha, kukusanyika, kuimba wimbo wa taifa, na kubusu bendera ya Urusi.

Pia wanahimizwa kupigana: vijana wanasemewa kuwa umri haujali ikiwa Ukraine “itaivamia Urusi,” wanapaswa kuchukua silaha.

Golovin pia ni naibu mkurugenzi wa shirika jingine la vijana, First Movement, linaloshughulika na kuendeleza “maadili ya kiroho na kimaadili ya jadi” ya ulimwengu ya Urusi.

Baada ya Urusi kuunganisha mikoa minne ya Ukraine 2022, Yunarmiya ilianza kuajiri watoto kwa wingi.

Kwenye mkoa wa Donetsk peke yake, BBC inakadiria kuna vitengo 180 vya rasmi vya Yunarmiya.

Huko Mariupol, mamlaka za eneo hilo zinahimiza vijana kujiandaa kwa vita, kwa kauli mbiu kama “pigania uovu” na “simama imara.”

Kulingana na Kituo cha Ukraine cha Kupambana na Uongo, baadhi ya shule ziliunda “madarasa ya Yunarmiya” na kushinikiza wazazi kuandikisha watoto wao chini ya tishio la faini au kupunguzwa huduma za shule.

Katika madarasa haya, Ukraine mara nyingi inasawiriwa kama taifa la Wanazi mamboleo na kuwepo kwake kama taifa kunakataliwa.

Watoto wanafundishwa kuwa Urusi ni yenye nguvu na Ukraine ilisababisha kuanguka kwa Umoja wa Kisovyeti zaidi ya miaka 30 iliyopita.

Nje ya madarasa, Yunarmiya inatumia mitandao kuonyesha mafunzo ya kijeshi na shughuli zinazohusiana: kupiga risasi, huduma ya kwanza, kutafuta mabaki ya wanajeshi wa Vita Kuu ya II, na kushiriki mashindano ya kijeshi kama Zarnitsa 2.0.

Kati ya Januari na Agosti 2025, BBC inakadiria kikundi kimeandaa matukio 1,275 mkoani Donetsk, ikiwahusisha watoto na wakurugenzi wa kijeshi wa Urusi na wanajeshi wa Operesheni Maalumu.

Zaidi ya asilimia 15% ya shughuli ni zisizo za kijeshi, lakini mara nyingi zenye ujumbe wa kijiografia na kisiasa.

BBC iligundua kuwa matukio haya mara nyingi yanalenga Vita vya Kidunia vya pili na kuchora uwiano kati ya Wanazi na kile ambacho mamlaka ya Urusi huita “Wanazi mamboleo” nchini Ukraine.

Watafiti katika Shule ya Yale ya Afya ya Umma waligundua vituo 210 vya aina hiyo, ambavyo takriban asilimia 20% vimejitolea kwa mafunzo ya kijeshi pekee.

Vituo vilivyoanzishwa na mamlaka ya Urusi vinafundisha mbinu za kivita, uhandisi, na dawa za vita.

Watoto wa Kiukreni katika maeneo yanayokaliwa na Moscow pia hushiriki katika mashindano ya kijeshi ya Urusi kama vile Zarnitsa 2.0, ambayo hufanyika shuleni na yanalenga kuiga hali ya mapigano.

Wanachama wa Yunarmiya pia hutembelea shule mara kwa mara ili kuajiri wanachama wapya kwa kuandaa hafla.

Mamlaka za Ukraine zinasema Urusi imehamisha watoto wa Ukraine angalau 19,600 tangu mwanzo wa mzozo, na baadhi kuajiriwa kwa nguvu baada ya kufikisha umri wa 18.

Machi 2023, Mahakama ya Kimataifa ya Makosa ya Jinai ilitoa hati dhidi ya Putin na Maria Lvova-Belova kwa uhamisho wa watoto, jambo ambalo Umoja wa Mataifa umetambua kama uhalifu wa kivita.

Urusi inakanusha kuwa watoto walihamishwa kwa nguvu, ikidai walilindwa.

Ukraine imerejesha zaidi ya watoto 1,500 kwa msaada wa mashirika ya kimataifa kama Save Ukraine, huku juhudi za kimataifa zikisonga mbele, ikiwa ni pamoja na usaidizi wa mkewe rais Olena Zelenska na kati ya Qatar.

Huduma ya lazima ya kijeshi pia inaripotiwa katika maeneo yaliyokaliwa, na mchakato wa mwisho ulikuwa mwishoni mwa 2024.

Matokeo yake, kuna ushahidi kuwa baadhi ya raia wa Ukraine wamepoteza maisha wakipigania nchi yao wenyewe.

Wanaharakati wa haki za binadamu wanasema hili ni sehemu ya mkakati wa Moscow wa kugawanya jamii ya Ukraine na kuunda msingi wa usajili.

Waendesha mashtaka wa Ukraine wanachunguza viongozi kadhaa wa Yunarmiya kwa kuingiza watoto katika shughuli za kijeshi kinyume na sheria za kimataifa za vita.

Sheria ya kimataifa inakataza kuajiriwa kwa watoto katika vikosi vya wakoloni, na hivyo Urusi inaweza kuwa inakiuka mikataba kadhaa.

Yunarmiya haijajibu madai haya, lakini mamlaka za Urusi zinasema watoto wanajiunga kwa hiari na wanakusudia kuwa raia wazuri wa Urusi na watetezi wa baadaye wa taifa.

Majina ya baadhi ya wachangiaji wa makala haya yamebadilishwa ili kulinda utambulisho wao. Maelezo ya ziada na Mariana Matveichuk.

Imetafsiriwa na Mariam Mjahidi na kuhaririwa na Ambia Hirsi