Dar es Salaam. Tanzania imeingia katika hatua mpya ya mageuzi ya sekta ya dawa barani Afrika baada ya Waziri wa Afya, Mohamed Mchengerwa kutangaza mpango kabambe wa kuifanya nchi kuwa kitovu cha uzalishaji wa bidhaa za afya barani Afrika.
Katika hotuba yake aliyoitoa leo Novemba 27, 2025 kwenye mkutano wa mawaziri wa ngazi ya juu kuhusu uzalishaji wa dawa na teknolojia za afya barani Afrika mjini Algiers, nchini Algeria, Waziri huyo amesisitiza kuwa Tanzania haitaki kuzungumza tu, bali inakuja na matokeo.
Akitangaza hatua ya kwanza ya mpango wake wa siku 100, Waziri huyo amesema tayari ameunda kikosi kazi maalumu cha kuwezesha uwekezaji katika sekta ya dawa, chenye jukumu la kuondoa vikwazo, kufungua milango ya uwekezaji mkubwa na kuvutia wazalishaji wa kimataifa.
“Tanzania iko wazi, imejiandaa na imejipanga kimkakati kuwa kitovu cha uzalishaji wa dawa na teknolojia za afya kwa bara zima,” amesema, akibainisha kuwa nchi inaegemea kwenye nguvu ya taasisi kama Mamlaka ya Dawa na Vifaa Tiba Tanzania (TMDA), msimamizi wa kwanza barani Afrika kufikia kiwango cha tatu cha Shirika la Afya Duniani (WHO) na Bohari ya Dawa (MSD) yenye uwezo mkubwa wa usambazaji.
Katika mkutano huo unaojadili mustakabali wa uzalishaji wa ndani wa dawa, Tanzania ilipata fursa ya kujitangaza kama eneo la kipaumbele kwa viwanda vya teknolojia za afya vinavyozingatia viwango vya kimataifa.
Ujumbe kutoka Tanzania unatarajiwa kufanya mashauriano na makampuni makubwa kuhusu uhamisho wa teknolojia, ubia na mikataba ya kibiashara.
Wakati huohuo, Tanzania inatarajia kusaini makubaliano muhimu ya ushirikiano wa udhibiti kati ya TMDA na ANPP hatua inayotazamwa kama msingi wa kuanzishwa kwa viwanda vipya, kuongeza ajira na kuimarisha upatikanaji wa dawa barani Afrika.
Mkutano huo pia unapiga mwangwi wa malengo makubwa ya bara hadi mwaka 2035, ikiwemo kuzalisha asilimia 55 ya dawa na asilimia 50 ya chanjo ndani ya bara, na kuongeza idadi ya nchi zenye mamlaka za udhibiti zilizoimarika hadi 15.
Mchengerwa amesema Afrika haina budi kuachana na utegemezi wa nje ambao uliwekwa wazi zaidi wakati wa Uviko-19.
“Afrika haitakiwi kusubiri dunia ituokoe. Tunapaswa kuzalisha suluhisho litakalowaokoa Waafrika. Tukiendelea kufanya kazi kama masoko 55 tofauti, tutaendelea kuagiza asilimia 99 ya chanjo zetu.
“Nguvu yetu itatokana na uongozi wa pamoja, ununuzi wa pamoja na mipango ya viwanda ya pamoja. Tujenge mnyororo wa thamani unaounganisha Cairo hadi Cape Town, Dar es Salaam hadi Dakar, hivyo ndivyo bara linavyojengwa,” amesema.
Mchengerwa ameongeza kuwa uzalishaji wa ndani si mkakati wa afya pekee, bali ni mkakati wa kiuchumi, kiusalama na uhuru wa Taifa utakaozalisha ajira, kupunguza matumizi ya fedha za kigeni, na kuhakikisha Afrika haisimami mwisho wa foleni ya dunia wakati wa majanga.
“Afrika haitakiwi kusubiri dunia ituokoe, lazima izalishe suluhisho litakalowaokoa Waafrika. Tanzania iko tayari kushirikiana, kuratibu, na kuongoza pale inapohitajika,” amesema.
Kwa dira hii mpya, Tanzania inaonekana kujiweka katika nafasi ya kuwa mchezaji mkubwa katika mabadiliko ya kiuchumi, kiafya na kiteknolojia barani Afrika na kuutangazia ulimwengu kuwa safari ya kupunguza utegemezi wa uagizaji imeanza rasmi.
Ikumbukwe pia kuwa kuimarisha uzalishaji wa ndani wa dawa barani Afrika ilikuwa mojawapo ya ajenda mahususi ya Mkurugenzi Mkuu wa Shirika la Afya Duniani Kanda ya Afrika, Profesa Mohamed Janabi wakati akigombea nafasi hiyo.