Dar es Salaam kwa sasa ni kitovu cha idadi kubwa ya watu nchini, ikiwa na makadirio ya zaidi ya watu milioni sita. Mkusanyiko huu wa watu umeunda soko la watumiaji lenye nguvu na linalokua kwa kasi.
Matumizi ya bidhaa na huduma hapa ni makubwa na tofauti, kuanzia simu za kisasa na mavazi ya mitindo hadi mahitaji ya kimsingi ya chakula na nyumba. Watumiaji wa Dar es Salaam, wakiwa wameunganishwa vyema na mitandao ya kijamii na maendeleo ya kimataifa, mara nyingi huweka mwelekeo wa mahitaji ya bidhaa mpya, na wafanyabiashara kutoka mikoa mingine hulazimika kuiga au kushindana na mwelekeo huu.
Hii ina maana kwamba soko la Dar es Salaam sasa linaamua kwa kiasi kikubwa aina, ubora, na bei za bidhaa zinazozalishwa na kuuzwa kitaifa.
Zaidi ya hayo, kuongezeka kwa kipato cha watu wa Dar es Salaam ambacho kwa wastani mara nyingi kinazidi cha maeneo ya vijijini kunamaanisha kwamba matumizi ya anasa na huduma za hali ya juu (kama vile shule za kimataifa, huduma za afya binafsi, na burudani za kisasa) yanastawi.
Hili linatoa fursa kwa biashara za kitaifa kuwekeza na kukua, lakini pia linaweza kuunda pengo la kiuchumi linaloonekana wazi kati ya wakazi wa Dar es Salaam na wale wa mikoa mingine, na kusababisha migogoro ya ugawaji wa rasilimali.
Athari nyingine kubwa ya ukuaji huu wa miji inahusu soko la ajira na vyanzo vya wafanyakazi. Dar es Salaam inafanya kazi kama sumaku inayovuta vijana wengi wenye elimu na wasio na elimu kutoka kila pembe ya nchi, wakitafuta fursa za ajira ambazo haziwezi kupatikana katika maeneo yao ya asili. Hili lina faida na hasara zake.
Kwa upande wa faida, jiji linapata wafanyakazi wenye ujuzi na nguvu za kutosha, ambalo linachochea uvumbuzi na uzalishaji katika sekta za viwanda, teknolojia, na huduma. Kuongezeka kwa watu wengi wenye ujuzi katika eneo moja kunahamasisha mkusanyiko wa biashara (clustering), ambapo makampuni yanajikusanya pamoja ili kushirikishana wafanyakazi wenye ujuzi maalum na kupunguza gharama za usafirishaji.
Hata hivyo, ongezeko hili la watu linasababisha shinikizo kubwa kwenye soko la ajira. Idadi ya kazi zinazopatikana haikui kwa kasi sawa na idadi ya watu wanaoingia jijini, na kusababisha ukosefu wa ajira na kuenea kwa ajira zisizo rasmi.
Zaidi ya hayo, uvutaji huu wa wafanyakazi kutoka vijijini unaweza kusababisha upungufu wa nguvukazi katika sekta za kilimo na maendeleo ya vijijini, na kuathiri uzalishaji wa chakula wa taifa.
Kwa kifupi, ukuaji wa Dar es Salaam ni kama kisu chenye makali kuwili. Unatoa fursa kubwa za kiuchumi, ukijenga soko kubwa la watumiaji na kuongeza ufanisi wa ajira, lakini pia unaleta changamoto kubwa za kiuchumi na kijamii. Ili kunufaika kikamilifu na fursa hizi, serikali na wadau wengine wanapaswa kuwekeza katika miundombinu (usafiri, nyumba, maji) ili kukidhi mahitaji ya idadi inayoongezeka ya watu.
Vilevile, ni muhimu kuwekeza katika mikoa mingine nchini, kuunda vituo vya pili vya kiuchumi kama vile Mwanza, Arusha, au Dodoma, ili kupunguza shinikizo kwenye Dar es Salaam na kusambaza fursa za kiuchumi kwa usawa kote nchini.