Dar es Salaam. Kuelekea Siku ya Ukimwi Duniani, ambayo huadhimishwa Desemba Mosi ya kila mwaka, Shirika la Umoja wa Mataifa la Ukimwi (UNAIDS), imeonya kuwa mamilioni ya watu duniani wamepoteza huduma za matibabu na kinga kutokana na upungufu wa ufadhili wa kimataifa.
Shirika hilo limesema mwitikio wa dunia dhidi ya ugonjwa huo “umeingia katika hali ya kushindwa” baada ya Marekani kusitisha ufadhili wake wakati Rais Donald Trump alipoingia madarakani Januari 20, mwaka huu.
Ingawa sehemu ya ufadhili ulirejeshwa Septemba, programu zingine bado hazijaanza tena kufuatia uamuzi wa Trump kuvunja Shirika la Maendeleo ya Kimataifa la Marekani (USAID).
Sababu ya uamuzi wa Trump kuvunja USAID ilikuwa kupunguza bajeti na matumizi ya misaada ya nje.
Mkurugenzi Mtendaji wa UNAIDS, Winnie Byanyima amesema ingawa wanafanya kazi na nchi mbalimbali kupunguza utegemezi kwa wafadhili wa kimataifa, changamoto kubwa bado zipo.
“Huu ni wito wetu wa kuchukua hatua. Watu milioni 40.8 karibu milioni 41 wanaishi na VVU duniani, maambukizi mapya milioni 1.3 yalitokea mwaka jana, na watu milioni 9.2 bado hawapati matibabu. Ukimwi haujaisha,” amesema.
Amesema kushindwa kufikia malengo ya kimataifa ya VVU ya mwaka 2030 katika Mkakati ujao wa Dunia wa Ukimwi kunaweza kusababisha maambukizi mapya ya VVU milioni 3.3 zaidi kati ya mwaka 2025 na 2030.
“Nyuma ya kila takwimu katika ripoti hii kuna watu. Watoto na watoto wachanga wanaokosa uchunguzi wa VVU au utambuzi wa mapema, wasichana vijana waliokatishwa huduma za kinga, na jamii zilizoachwa ghafla bila huduma na matunzo,” amesema Byanyima.
Kwa upande wake Dk Byrone Chingombe, ambaye ni Mkurugenzi wa kiufundi katika kituo cha utafiti wa afya ya uzazi na Ukimwi nchini Zimbabwe, amesema, “Kupunguzwa huko kwa ufadhili kuliibua hofu, mkanganyiko, na upotoshaji wa taarifa katika ngazi zote za jamii kwenye programu zetu.”
“Vidonge (matibabu ya VVU) vilikuwa vimeshatolewa lakini watoa huduma waliopaswa kuvisambaza walikuwa wamefutwa kazi,” amesema.
Chingombe amesema hali hiyo ilisababisha usumbufu wa huduma za matibabu na ufuasi wa matibabu na kinga, na muhimu zaidi, iliathiri imani ya jamii.
UNAIDS inasema pengo hilo la ufadhili linaendelea kuwaathiri watu wengi duniani.
“Huu ni wakati wetu kuchagua. Tunaweza kuruhusu misukosuko hii kufuta mafanikio tuliyoyapata kwa miongo kadhaa, au tunaweza kuungana nyuma ya dira ya pamoja ya kumaliza Ukimwi. Maisha ya mamilioni ya watu yanategemea maamuzi tunayofanya leo.”