Mfumo huo ulijibu moja kwa moja madai muhimu ya Hamas: uwepo wa wadhamini wanaoaminika watakaokomesha hatua za upande mmoja za Israel.
Pia uliipa Marekani njia ya kisiasa ya kuwahakikishia pande zinazopigana. Ushiriki wa Ankara, ambao awali ulitazamwa kwa mashaka na Tel Aviv, hatimaye ulionekana kuwa muhimu katika kupata ridhaa ya Hamas.
Matokeo yake, pendekezo la Marekani lililokuwa halifahamili lilibadilishwa kuwa mpango ulioeleweka, unaofuatiliwa, na unaotekelezeka kwa hatua. Ndani ya siku chache baada ya Uturuki kujiunga, pande zote mbili zilikubaliana juu ya muhtasari wa makubaliano yaliyopata uungwaji mkono wa wapatanishi wakuu wote.
Kwa nini usitishaji huu ni tofauti
Makubaliano haya ni tofauti na yale mawili yaliyotangulia — moja mwishoni mwa 2023 na jingine mapema 2025 — yote yakishindikana kutokana na mashambulizi ya Israel kuendelea na ukosefu wa mifumo thabiti ya utekelezaji.
Safari hii, mfumo wa wadhamini wengi — wenye majukumu yaliyobainishwa, ufuatiliaji wa wakati halisi, na kamati ya ufuatiliaji — umeunda muundo wa utekelezaji ambao haujawahi kuonekana katika makubaliano ya awali.
Chini ya masharti mapya, mabadilishano ya wafungwa na upatikanaji wa misaada ya kibinadamu vimepangwa kwa hatua. Silaha zitagawanywa katika makundi mawili: za “kujilinda” na za “kushambulia,” ambapo zile za kujilinda zitahamishwa hatua kwa hatua kwa mamlaka mpya ya kiufundi ya Palestina.
Ofisi ya kisiasa ya Hamas ilikubali pendekezo hilo.
Makubaliano yalihitimishwa jana huko Sharm El-Sheikh, na ndani ya saa chache, malori ya misaada yalianza kuingia Gaza kupitia Rafah — ishara ya kwanza ya utekelezaji wa usitishaji.
Saudi Arabia na Jordan, ingawa si wapatanishi wakuu, zilishiriki katika mazungumzo hayo kutoa uhalali wa kikanda na msaada wa kisiasa kwa ajili ya kurejesha usalama na uthabiti wa Gaza.
Kwa Uturuki, usitishaji huu wa mapigano ni zaidi ya ushindi wa kidiplomasia; ni uthibitisho wa kimkakati wa kanuni zake za muda mrefu za sera ya nje: kwamba amani endelevu Mashariki ya Kati inategemea suluhisho la mataifa mawili, uongozi halali wa Kipalestina, usawa wa kibinadamu, na dhamana thabiti za usalama.
Rais Erdogan tayari ameahidi ushiriki wa Uturuki katika kikosi cha kimataifa kitakachosimamia utekelezaji wa makubaliano na kutafuta mateka wa Kiyahudi waliopotea.
“Kwa mapenzi ya Mungu,” alisema, “Uturuki itashiriki katika kikosi cha kuhakikisha makubaliano haya yanadumu.”
Usitishaji huu wa mapigano umebadilisha nafasi ya kidiplomasia ya Uturuki katika eneo hili. Uwezo wake wa kushirikiana kwa ufanisi na washirika wa Magharibi na wa Kiarabu umeimarisha sifa yake kama mpatanishi wa kuaminika — mwenye busara, anayeaminika, na anayejua kutafsiri malengo magumu ya kisiasa kuwa mipango inayotekelezeka.
Ikiwa makubaliano haya yatadumu, yatakuwa ushahidi kwamba amani ya kweli inahitaji dhamira ya kisiasa pamoja na wadhamini wa vitendo. Uturuki imetoa vyote viwili.
Kwa Gaza, hii inamaanisha fursa tete lakini hali halisi ya kupona — mradi tu mashambulizi ya Israel yakome na pande zote ziheshimu usitishaji.
Kwa Uturuki, ni uthibitisho wa sera yake ya nje inayochanganya maadili na uwezo wa kimkakati, huku ikiweka tena suluhisho la mataifa mawili katikati ya juhudi za amani Mashariki ya Kati.