Tangu 2022, kundi la wanajihadi linalodai kutetea Waislamu na Uislamu, Jnim, limeimarisha ushawishi wake wa kiuchumi na utawala wa ndani katika maeneo ambapo inafanya harakati zake, ikizidi kutegemea uchumi haramu. Hii ni moja ya hitimisho la ripoti ya shirika lisilo lakiserikali la Global Initiative iliyotolewa Jumatatu, Oktoba 20.
Imechapishwa:
Dakika 2 Wakati wa kusoma
Matangazo ya kibiashara
Biashara ya mafuta, pikipiki, na madawa, wizi kwa wafugaji na kwa wasafirishaji… Chama cha Ama’at Nusrat al-Islam wal Muslimeen (Jnim) kimekuwa mhusika mkuu na mnufaika mkuu wa biashara hiyo inayofanyika katika maeneo yake ya ushawishi, ambayo yanashirikiwa zaidi kati ya Mali, Burkina Faso na Niger. Kati ya 60 na 70% ya Burkina Faso iko chini ya udhibiti wa wanajihadi, na maeneo makubwa ya eneo la Mali yamesalia nje ya udhibiti wa serikali, kulingana na tafiti kadhaa.
Tangu mwaka wa 2022, kundi hili la kigaidi la kijihadi linalohusishwa na Al Qaeda limeimarisha ushawishi wake wa kiuchumi na utawala wa ndani katika maeneo ambapo linaendesha harakati zake, kulingana na ripoti iliyochapishwa jana na shirika lisilo la kiserikali la Global Initiative. Kundi hilo linaendelea kupanua udhibiti wake juu ya biashara haramu na njia za biashara, likizidi kutegemea uchumi huu haramu kuimarisha ushawishi wake.
Uhaba wa mafuta nchini Mali
Nchini Burkina Faso, miji kadhaa katikati na kaskazini imezingirwa, na misafara ya magari ya jeshi inalengwa mara kwa mara. Hivi ndivyo hali ilivyo katika mji wa Arbinda, ambao umetengwa kwa miezi kadhaa. “Arbinda inakabiliwa na shida ya chakula. Watu wanateseka kutokana na ukosefu wa chakula na mahitaji ya kimsingi,” anaeleza mkazi mmoja.
Nchini Mali, tangu mwezi Septemba, Jnim imeongeza mashambulizi yake magharibi na kusini mwa Mali kwa kuweka kizuizi kwa bidhaa za petroli, na kusababisha uhaba wa mafuta. Kila kuingia Bamako kwa lori za mafuta zinazosindikizwa na jeshi kumekuwa kazi kubwa. Shughuli hizi huwapa wanajihadi rasilimali na ufadhili, kulingana na Global Initiative. Miongoni mwa barabara za kimkakati inazodhibiti ni ukanda wa kuvuka mpaka wa eneo tata la W-Arly-Pendjari, hifadhi ya mazingira inayozunguka Burkina Faso, Niger na Benin.
Pesa, ushawishi, na uhalali
Shughuli hizi haramu zinaunda uchumi halisi wa vita kwa Jnim. Wanazalisha rasilimali za kifedha ambazo hupunguza utegemezi wake kwa ufadhili wa nje. Lakini vigingi si pesa tu; kundi hili kwa hivyo linapanua udhibiti wake katika uchumi wa ndani na, katika baadhi ya maeneo, kurekebisha mifumo yake. Kulingana na waandishi wa ripoti, mkakati huu unaruhusu Jnim kujenga uhusiano na wakazi wa maeneo ianloshikilia na kuimarisha uhalali wake. Katika mikoa kadhaa, kundi hili la kigaidi hutoa aina ya “ulinzi” na “haki” badala ya kodi.
Uchimbaji dhahabu pia una jukumu muhimu katika mkakati huu. Kulingana na Global Initiative, JNIM “imepitisha upatikanaji wa rasilimali za dhahabu” katika maeneo mengi yaliyo chini ya ushawishi wake-hasa nchini Burkina Faso, ambapo baadhi ya makampuni ya madini yameripotiwa kuingia katika makubaliano na makundi ya kijihadi kuendelea na shughuli zao.