Je, chama cha Raila Odinga kitamudu hadi uchaguzi ujao?

Mgogoro ndani ya chama Cha Orange Democrartic Party (ODM), nchini Kenya unaendelea kukiyumbisha chama hicho wiki chache baada ya kifo cha kinara wake Raila Amollo Odinga.

Raila odinga alifariki katika hopsitali moja huko India alipokuwa akipokea matibabu.

Na kama wanavyosema waswahili kwamba ‘mti mkubwa ukianguka wana wa ndege huyumba’ chama cha ODM hakijasazwa kufuatia kifo cha kiongozi huyo, kwani viongozi wake ambao ni sawa na wana wa ndege, wamekuwa wakilumbana kuhusu ni kiongozi yupi aliyefaa kumrithi Raila Odinga.

Mpasuko ndani ya chama hicho ulidhihirika wazi hivi majuzi wakati chama hicho kilipokuwa kikisherehekea miaka 20 tangu kianzishwe.

Tayari upande mmoja wa Chama hicho ambao unaunga mkono kuendelea kushirikiana na serikali katika mpango unaofahamika kama ”BroadBased” umemteua na kumuidhinisha kaka yake Raila Odinga, Oburu Odinga kuwa kinara wake mpya.

Kwa upande mwengine, kundi jingine la wanachama wa ODM wakiongozwa na Rachael Tabitha wamewasilisha ombi kwa Bodi ya Kitaifa ya Uchaguzi ya chama hicho wakitaka kaka yake Raila Odinga Oburu Odinga ajiuzulu mara moja, wakimtuhumu kukiuka katiba ya ODM na kuhujumu demokrasia ya ndani.

Katika ombi hilo, wanachama hao wanadai Oburu na kundi teule wamepuuza utaratibu unaofaa, kuwaweka kando wanachama waaminifu na kukiuka Kifungu cha 6.2.2(b) cha katiba ya chama.

Wanasema vitendo hivyo vinatishia maadili ya mwanzilishi ya ODM ya uwazi, utawala wa sheria na uwajibikaji.

“Matendo kama hayo yanaondoa imani ya umma, yananyima uhalali wa vyombo vya chama, na yanakinzana na utawala wa sheria ambao ODM imeutetea kihistoria. ODM ilijengwa juu ya imani kwamba ‘kulinda, na kufuata katiba na utawala wa sheria.’ Leo, wanachama wengi waaminifu wanahisi kutengwa, kupuuzwa, na kutengwa katika chama,” waombaji walisema.

Walalamishi hao wanataka Oburu ajiuzulu, Kongamano la dharura la Wajumbe wa Kitaifa liitwe, ili kuheshimu upya haki za wanachama wa maisha.

“Tunataka kuitishwa kwa Kongamano la Haraka la Wajumbe wa Kitaifa (NDC) kujadili mzozo wa sasa wa utawala, kurejesha uhalali wa miundo ya chama, na kuthibitisha upya maadili ya kikatiba ya ODM,” Tabitha alisema.

Aidha wameipa Bodi ya Taifa ya Uchaguzi siku 30 kuchukua hatua la sivyo watajiondoa kwenye chama wakipinga hatua hiyo

Tishio la mpasuko wa chama hicho liligongwa msumari na mwanawe Raila Odinga – Mbunge wa bunge la Afrika Mashariki EALA Winnie Odinga aliyesema kwamba sharti uhusiano na serikali ya Broadbased – ambao hapo awali ulisimamiwa na Raila pekee – ulikuwa “mgumu” na lazima sasa uongozwe na mamlaka mpya kutoka kwa wanachama wa ODM.

Winnie alikihimiza chama hicho kuitisha Kongamano la Kitaifa la Wajumbe (NDC) ili kubaini ni nani anayefaa kusimamia mwelekeo wa kisiasa wa ODM kuendelea.

Viongozi wakuu wa Chama hicho ikiwemo Gavana wa Siaya James Orengo na Katibu Mkuu wa ODM Edwin Sifuna wamesisitiza kuwa ODM lazima iwasiliane mashinani kabla ya kuchukua msimamo thabiti.

Lakini akimjibu Winnie Odinga, Kiongozi wa Chama cha ODM Oburu Oginga alisema atashughulikia maswala yaliyoibuliwa na Mbunge wa EALA Winnie Odinga kuhusu usimamizi wa chama katika serikali ya Broadbased nyumbani.

Oburu alisema suala hilo litashughulikiwa kimya kimya na kwa heshima ndani ya familia ya Odinga.

Mgogoro huo pia unathibitisha pengo kubwa lililowachwa wazi na Raila Odinga ndani ya chama hicho kufuatia kifo chake.

Viongozi wanaounga mkono serikali ya Broabased wakiongozwa na Waziri wa Madini Hassan Joho walitoa onyo kali dhidi ya kumweka kando katika kubainisha mustakabali wa chama na nafasi yake katika serikali pana ya Rais William Ruto.

Washirika wa Joho waliweka msimamo wao waziwazi, wakimtangaza kuwa kinara wa kisiasa wa eneo hilo na kusisitiza kwamba mazungumzo yoyote kuhusu hatua zinazofuata za ODM lazima yatambue na kuheshimu wajibu wake serikalini – jukumu ambalo walisema alikabidhiwa moja kwa moja na marehemu Raila Odinga.

Joho, ambaye alizungumza baada ya manaibu wake, aliapa kuwatimua wale “wanaomfuatilia” akisema amejitolea kwa kipindi cha muda mrefu kwa ajili ya chama.

Kiongozi huyo alionya kuwa yeyote anayejaribu kugawanya Orange Democratic Movement (ODM) atakabiliwa na upinzani kutoka kwa wanachama waaminifu wa chama hicho.

Joho alisema hajawahi kumsaliti aliyekuwa Waziri Mkuu Raila Odinga alipokuwa hai, na hatafanya hivyo katika kifo chake.

Viongozi wakuu wa ODM wanaohudumu katika utawala wa Rais Ruto – akiwemo Joho, John Mbadi, Wycliffe Oparanya na Opiyo Wandayi – wamejitolea hadharani kusalia katika serikali ya Broadbased, wakisema kwamba Raila binafsi aliwaagiza kuunga mkono utawala huo.

“Nilipelekwa kwa serikali ya William Ruto na Raila Odinga. Hapo ndipo nitakaa,” Joho alisema wakati wa mazishi ya Raila.

Lakini mrengo pinzani, unaoongozwa na viongozi akiwemo Winnie Odinga, James Orengo na Edwin Sifuna, unashinikiza NDC (Mkataba wa Kitaifa wa Wajumbe) kuruhusu wanachama wa ODM kuamua mustakabali wa chama hicho.

Winnie ameonya kwamba viongozi wanaotaka kuongoza ODM bila uhalali wa mashinani wanaweza kudhibiti vibaya uhusiano wa kisiasa ambao Raila aliacha.

Gavana wa Siaya James Orengo alipuuzilia mbali msukumo wa mawaziri wa ODM wanaohudumu katika serikali ya Rais William Ruto kuwa “ujinga” wa kuunda muungano wa kisiasa na kiongozi wa UDA, akisisitiza kuwa chama hakitajadiliana na Ruto.

Akihutubia vijana wa chama wakati wa sherehe za maadhimisho ya ODM mjini Mombasa, Orengo alionya kwamba juhudi za baadhi ya viongozi za kuelekeza chama kuelekea muungano wa 2027 na utawala wa Rais Ruto ni za uzembe na hatari ya kufuta utambulisho na historia ya ODM.

“Nathubutu kusema, Ruto anahitaji ODM – si vinginevyo. Baadhi ya watu katika chama wanafanya kana kwamba ODM inamhitaji Ruto. Sina cha kuogopa,” alisema.

Orengo aliwapinga viongozi aliowashutumu kwa kujaribu kuingiza chama serikalini kupitia mlango wa nyuma, na kuonya kwamba hila kama hizo zinasaliti kanuni za ODM.

“Hatutakuwa chama cha waoga. ODM inapoanza kusema tutakuwa serikalini au kuunda serikali ijayo kupitia mikataba, lazima uamue kile unachotaka,” alisema.

Aliwakumbusha wanachama kwamba ODM ilianzishwa kupitia mapambano na kujitolea, sio mazungumzo ya kisiasa yaliyokusudiwa kupata nyadhifa na ukaribu wa mamlaka.

“ODM ni chama cha watu, cha watu, cha watu. Tukiwasahau maskini na wasio na kazi, ODM itakufa,” alionya.

Huku taifa likimuomboleza Waziri Mkuu huyo wa zamani, viongozi wa ODM wanaonekana kudhamiria kuhakikisha kwamba maono yake ya umoja, demokrasia na haki yanasalia kuwa kiini cha chama alichokijenga na kuongoza kwa miongo kadhaa.

Haijulikani iwapo ODM itasalia na umoja hata baada ya kifo cha Raila Odinga, huku maoni yakiwa yamegawanyika kuhusu mustakabali wake.

Baadhi wanaamini kuwa nguvu ya chama hicho inatokana na muundo wake na uungwaji mkono wa mashinani, wakisema chama hicho kinaweza kustahimili kupitia mrithi wa uongozi na kukabiliana na changamoto mpya, huku wengine wakisema mustakabali wake ni mbaya, kutokana na utegemezi wa kihistoria wa chama hicho kwa haiba ya Odinga, bila mrithi hata mmoja anayelingana na ushawishi wake.

Hatahivyo kuibuka kwa viongozi wachanga kama Edwin W. Sifuna na Babu Owino kunaonekana na baadhi kama njia ya mabadiliko ya vizazi, ingawa inabakia kuonekana iwapo wanaweza kuziba pengo lililoachwa na haiba ya Odinga.

Kuna wasiwasi kuwa ushindani wa uongozi ndani ya chama hicho hasa katika kaunti ya Nyanza unaweza kusababisha malumbano na kukifanya chama hicho kusambaratika zaidi.