Maridhiano Tanzania: Jumuiya ya Madola na mustakabali wa ghasia za uchaguzi

Maridhiano baada ya maandamano na ghasia za siku ya uchaguzi wa Oktoba 29, 2025 ndiyo mada inayozungumziwa sana kwa sasa nchini Tanzania. na sasa Jumuiya ya madola imemteua aliyekuwa Rais wa malawi, Lazarus Chakwera kuongoza maridhiano hayo.

Maridhiano hayo yamezungumzwa na watu wa makundi mbalimbali, wakiwemo wanasiasa, taasisi za kiraia, na madhehebu tofauti ya dini.

Lakini Hadi sasa kuna tofauti ya kimitazamo, wapo wenye mtazamo kuwa maridhiano, yanapaswa kutanguliwa na uchunguzi wa chombo huru ikiwezekana kutoka nje ya nchi au tume ya kimahakama ya ndani ya nchi.

Upande wa pili hususan waliopo serikalini wakiwemo wahafidhina, wanaona maridhiano hayo hata uchunguzi unapaswa kufanyika ndani ya nchi bila ya kuzihusisha taasisi au watu wa nje.

Upande huu wa pili unaona kuwa kuhusisha watu au taasisi za nje ni kuweka taswira kuwa nchi imekosa uwezo wa kutatua matatizo yake yenyewe wakati kundi la kwanza lina hoja kwamba serikali ya Tanzania haiwezi kujichunguza kwa sababu maofisa wake ni sehemu ya tatizo la vifo na ghasia zilizotokana na maandamano ya wakati na baada ya uchaguzi.

Serikali ya Tanzania bado haijatoa majibu ama maoni kuhusu juhudi za jumuiya ya madola kuleta maridhiano.

Tukingoja hayo, sasa ni muhimu kujikumbusha kuwa, baada ya uchaguzi mkuu wa 1995 kulitokea machafuko makubwa ya kisiasa Zanzibar kwa sababu ya utata wa matokeo ya uchaguzi kiasi cha watu kufarakana na hata kutokuzikana.

Jumuiya ya Madola chini ya Katibu Mkuu wa wakati huo, Chifu Emeka Anyaoku alimteua mwanadiplomasia Dkt. Moses Anaf, raia wa Ghana kuwa mjumbe maalumu katika mazungumzo ambayo baadaye yalisaidi kuzaa muafaka wa kwanza uliosainiwa mwaka 1999.

Hata hivyo, suala muhimu la kutilia maanani ni kwamba mzozo wa kisiasa Zanzibar wa mwishoni mwa miaka ya 1990 na hata mingine iliyofuata ilizihusu pande mbili kubwa dhahiri na mahsusi; Chama cha Mapinduzi CCM na Chama cha Wananchi CUF.

Hali hiyo ya Zanzibar wakati huo ni tofauti kabisa na maridhiano yanayozungumzwa sasa kwa sababu hakuna makundi mahsusi yanayofaa kujadiliana ili kupata suluhu kwani waliokusanyika bararani wakati wa wiki ya uchaguzi, walihamasishana kupitia mtandao ya kijamii bila kiongozi unayeweza kumwita mezani, hata kama hoja zao ziliwahi kuelezwa na makundi mengine kama vile vyama vya siasa mfano mahitaji ya katiba mpya ya taifa, marekebisho ya mfumo wa uchaguziili kuhakikisha haki kwa wadau wote, hali ngumu ya maisha, ukosefu wa ajira hususan kwa vijana, na baadhi ya viongozi wa umma kujilimbikizia mali huku walio wengi wakiwa katika hali ya umasikini mkubwa.

Pengine huu ndiyo wakati wa kuanza kutafakari vyema maridhiano yanayozungumzwa ni kuhusu nini? wanaoridhiana ni akina nani?, walikoseana nini?, shabaha inayokusudiwa kufikiwa ni ipi?

Maswali hayo yaliyobeba tafakuri ya ndani, bila shaka yakizingatiwa kikamilifu na wahusika yatatoa mwangaza wa kuchunguza chanzo cha mzozo na kuchora njia sahihi inayokubalika kimantiki na kiutafiti, ili kufikia hitimisho linalokubalika kwa pande zote na kwa muda mrefu unaowezekana kwa manufaa ya taifa.

Tafauti na hapo kuna hatari ya kuwa na maridhiano ambayo ni kiini macho tu kama ilivyowahi kutokea katika baadhi ya masuala muhimu ya nchi mathalani mchakato wa Katiba mpya uliokaribia kukamilishwa baada ya Bunge la Katiba mwaka 2014, lakini ukagomewa na vyama vya upinzani vilivyounda Umoja wa Katiba ya Wananachi (UKAWA), hivyo hatua ya mwisho ya kuipigia kura ya maoni Katiba inayopendekezwa haikuwahi kutekelezwa hadi hii leo.

Sasa ni jambo la kungojea kuona namna maridhiano yatakavyoenedesha, watakaohusishwa na dhamira, mitazamo, ujengaji wa hoja kuvumiliana na kuzingatia msingi wa nipe nikupe ili hatimaye maridhiano hayo yaweze kuwa na tija na kujenga mustakabali mwema wa Tanzania.