Naibu Waziri aanzia kazi mtandaoni, apewa mambo saba

Miongoni mwao, wapo walio ziarani mikoani kuonana ana kwa ana na wananchi, huku wengine wakitumia mitandao ya kijamii kuwasiliana nao.

Walioko ziarani wanakutana na makundi mbalimbali ndani ya jamii, huku wengine wakitembelea miradi na taasisi zilizo ndani ya wizara zao.

Naibu Waziri, Ofisi ya Waziri Mkuu (Kazi, Ajira na Uhusiano), Rahma Riadh Kisuo, yeye amekuja na mtindo wa aina yake, ametumia ukurasa wake wa Instagram kuwasiliana na wadau wake.

“Nikiwa naanza majukumu yangu katika OWM- Wizara ya Kazi, Ajira na Uhusiano, nikiwa naibu waziri wa wizara hii, naomba kusikia kutoka kwa wadau na wananchi kwa ujumla, ushauri na maoni. Tuboreshe nini? Tuongeze nini na maeneo gani tunayopaswa kuyapa kipaumbele? Maoni yenu ni muhimu katıka kutuongoza kwenye matokeo.”

Ujumbe huo hadi jana ulikuwa umepata maoni zaidi ya 1,900 kutoka kwa watu tofauti, huku suala la ajira na elimu ya ufundi likiwa limetajwa na wengi zaidi.

Mbali na hilo, watoa maoni pia wamezungumzia masuala ya hifadhi ya jamii, usalama kazini, uchumi wa kidijitali, biashara ndogondogo na urasimu kwenye ajira serikalini; ambayo kwa ujumla yanaweza kugawanywa katika maeneo saba:

Ufundi, ujuzi na ajira

Baadhi ya wachangiaji wametaka yafanyike mapinduzi ya ujuzi na kipaumbele kielekezwe kwenye elimu ya ufundi (Veta) na vyuo vya kati.

Wameshauri kuandaliwe mfumo wa kusaidia vijana wasiokuwa na ajira ili kuwawezesha kushiriki shughuli mbalimbali kwa kuwapatia mikopo huku Serikali ikirahisi matumizi ya dijiti kurahisisha upatikanaji wa ajira.

Miongoni mwa wachangiaji, Mchungaji na Nabii, Clear Malisa aliyefungua dimba la utoaji maoni, amependekeza yawepo mapinduzi ya ujuzi na elimu ya ufundi.

Anaeleza tatizo kubwa Tanzania si kukosekana kwa kazi tu, bali ni kutolingana kwa ujuzi wa wahitimu na mahitaji ya soko.

“Kipaumbele kiwe kwa Veta na vyuo vya kati, wizara iongeze nguvu katika kubadili mtazamo kwamba Veta ni ya waliofeli, kwani ujuzi wa mikono unalipa kuliko kazi nyingi za ofisini,” ameandika.

Kwa upande wake, @kalwani_jr13 ametaka kuwe na mifumo imara na thabiti itakayowatambua vijana wasiokuwa na ajira na kuwawezesha kwa mikopo nafuu.

Anapendekeza mfumo huo ujengwe katika msingi mkuu wa kumtoa kijana kijiweni na mtaani ili akawajibike kwenye shughuli za kiuchumi, hususani biashara na kujiajiri.

Utumishi, mfumo wa uajiri

Watoa maoni wanataka kuondolewa urasimu wa ajira kupitia Utumishi, wakishauri waajiri kupewa mamlaka zaidi ya kuajiri moja kwa moja badala ya kutegemea Utumishi pekee.

Si hivyo tu, wanapendekeza kizingiti cha umri na miaka ya kumaliza shule kiangaliwe upya wakati wa kuajiri.

Vilevile, kuwe na mfumo mpya wa kutathmini waombaji ajira (ujuzi, uadilifu na uwajibikaji) badala ya mtihani pekee.

Serikali imeshauriwa kuboresha kasi ya kusikiliza na utatuaji migogoro ya kazi na kurahisisha mchakato wa kubadilishana vituo vya kazi.

Miongoni mwa watoa maoni, Hans Sarai, ametaka Serikali kujenga jukwaa la ajira ya mafunzo na kujitolea ili iwape vijana nafasi ya kupata ujuzi ili waweze kuajirika kirahisi.

Anashauri kuachwa mfumo wa kuajiri kwa mtihani, badala yake kipimo kiwe uadilifu, uchapakazi na uwajibikaji wao.

Kwa upande wake, Lilian Mgeni, amependekeza suala la kuajiri lirudishwe kwa ofisi husika badala ya Utumishi, hatua itakayosaidia waajiri kupata watu sahihi, wakiwamo wanaojitolea.

“Ajira unaomba utumishi mwaka wa tano zinapokewa hauitwi hata kwa usaili, urasimu ni mwingi, unatengeneza chuki kwa Serikali,” ameandika.

Katika hilo, John Paul, ameandika vijana wanalalamika kwa sababu wakati wa kutoa ajira Serikali haizingatii umri na mwaka watu waliomaliza masomo.

“Leo unamwajiri kijana aliyetoka chuo mwaka jana unamwacha aliyemaliza 2016-17, huku GPA zao zinafanana. Hapa ndipo waliokaa muda mrefu bila ajira wanaanzisha mzozo, zingatieni umri na miaka ya kumaliza ili vijana wasikae sana mtaani mpaka wanasahau kazi zao,” ameandika.

Hifadhi ya jamii, mafao

Watoa maoni wamependekeza kuangaliwa upya fao la kujitoa ili liruhusu vijana kupata mitaji mapema.

Mbali ya hayo, wanataka kutengenezwe vifurushi rafiki kwa sekta isiyo rasmi (wamachinga, mamalishe na bodaboda), pia ipatikane bima ya afya na ya maisha kwa vijana wa sekta binafsi.

Mchangiaji aliyejitambulisha MC Katokisha, ameshauri Serikali iangalie upya fao la kujitoa kwenye ajira kwani zama hizi vijana hawana ndoto ya kufanya kazi mpaka kustaafu.

Kwa mtazamo wake, vijana wanataka sehemu za kuanzia maisha ili kupata mtaji na uzoefu, kisha hutafuta fursa nyingine nje ya mfumo wa ajira.

“Hizo pesa NSSF/PSSSF hasa kupitia fao la kujiondoa kwenye ajira, watu waruhusiwe kuzichukua si mpaka awe amefikisha mchango wa miezi 180 au kuambiwa asubiri mpaka afike umri wa kustaafu… nashauri tubadilike kuendana na mifumo ya maisha ya zama za sasa,” ameandika.

Usalama kazini, haki za wafanyakazi

Wachangiaji wanataka kuimarishwa ukaguzi wa Osha na kupunguza mianya ya rushwa. Pia, wafanyakazi wa sekta binafsi wapewe mikataba ya maandishi, huku mfumo wa kielektroniki ukitumika kusajili mikataba hiyo.

Wanataka kuwapo ulinzi wa wafanyakazi katika viwanda na migodini na kuimarisha ustawi wa kiakili mahali pa kazi.

Arafat Lesheva ameandika ni vyema Serikali itengeneze mazingira salama kwa vijana wanaofanya kazi katika sekta ya viwanda na migodini, akieleza asilimia kubwa ya kampuni za sekta binafsi zimekuwa na kutojali usalama wa wafanyakazi wake.

“Vijana wengi wanafanya kazi huko hata huduma za bima hakuna, bima ya maisha hakuna, pia mikataba mibovu ya kuwanyanyasa wafanyakazi wa hali ya chini. Kuna haja kubwa kwa sekta binafsi kutoa fursa za mafunzo kwa vitendo, kwani wanafunzi wengi ikifika kipindi hicho huangaika,” ameandika.

Goodluck Sulle ameandika kuwa mchakato wa kubadilishana vituo vya kazi unachukua muda mrefu. Amesema hilo likipatiwa ufumbuzi litapunguza wimbi la wafanyakazi kuhama wakati kuna uwezekano wa kubadilishana vituo vya kazi.

Uchumi wa kidijitali, urasimishaji

Wadau wanataka urasimishaji wa sekta isiyo rasmi (wamachinga, bodaboda na mamalishe), huku wakieleza kunahitajika ushirikiano na Tamisemi ili kuboresha maeneo ya biashara ya kisasa na kuweka mazingira rafiki badala ya kuwafukuza wamachinga.

Mbali ya hayo, wanapendekeza kuchochea uchumi wa kidijitali kwa kutumia rekodi za lipa namba kama kigezo cha mikopo kwa vijana.

Anastazia Muro ameandika kuwa, vijana wengi wanaofanya biashara wanashindwa kupata mikopo benki kwa sababu hawana amana za kuweka kama dhamana lakini wanatumia mitandao kufanya malipo ikiwemo lipa namba, hivyo ametaka kuwe na mazungumzo ya Serikali na mitandao ya simu ili kwa kutumia taarifa za lipa namba, mtiririko wa mauzo utumike kama kigezo cha kijana kukopeshwa ili kukuza mtaji.

Mitaji na mikopo

Wachangiaji wametaka mikopo nafuu kutolewa kwa vijana wasio na ajira ili waweze kuanzisha biashara. Pia, Serikali iboreshe mikopo ya vikundi vya vijana.

Ni ushauri wao kuwa, mitandao ya simu ishirikiane na Serikali kutoa mikopo kwa kutumia taarifa za lipa namba.

Davi Mollel ameshauri kuwe na msukumo kwenye ajira za vijana, hasa kupitia ushirikiano na sekta binafsi na mifumo ya kidijitali inayorahisisha upatikanaji wa ajira.

“Ningependa kuona mkisisitiza afya ya akili kazini kwa sababu mazingira mazuri ya kiakili huongeza tija na ustawi wa wafanyakazi,” ameandika.

Ushirikishwaji wa vijana

Wametaka kuwapo ushirikishwaji wa vijana kwenye mipango ya Serikali, wakisisitiza wafikiwe kwenye maeneo yao na kusikilizwa changamoto zao kwa uwazi.

Pia, wanataka kuwe na majukwaa ya majadiliano kati ya Serikali na vijana.

Kwa uopande wake Queentricious Peter ameshauri kutafutwa namna ya kuwafikia vijana na wapewe uhuru wa kusikilizwa changamoto zao.