Malawi inakabiliwa na uhaba mkubwa wa dawa za kifua kikuu, huku maafisa wa afya wakionya kuwa akiba wanayo itaisha mwishoni mwa Septemba.
Imechapishwa:
Dakika 2 Wakati wa kusoma
Matangazo ya kibiashara
Haya yanajiri miezi michache tu baada ya Shirika la Afya Duniani (WHO) kufichua kuwa nchi hiyo imefanikiwa kupunguza visa vya ugonjwa wa kifua kikuu kwa asilimia 40 katika muongo mmoja uliopita.
Mwezi Machi, Mwakilishi wa WHO nchini Malawi, Dk. Neema Rusibamayila Kimambo, alitangaza kuwa Malawi pia imepata kiwango cha juu cha mafanikio katika matibabu ya kifua kikuu na kupunguza kwa kiasi kikubwa idadi ya vifo.
Lakini Wizaŕa ya Afya, ambayo tayari imeathirika na kupunguzwa kwa misaada kutoka Maŕekani, Uingeŕeza, na misaada ya kimataifa, imelazimika kuonya umma kuhusu akiba ndogo ya Malawi ya dawa za msingi za kifua kikuu, ambazo zinaweza kusababisha kukatizwa au hata kusitishwa kwa matibabu ya wagonjwa.
Dk. Samson Mndolo, Waziri wa Afya wa Malawi, ameeleza kuwa hifadhi ndogo ilitokana na kukatika kwa usambazaji wa viambato vya dawa duniani, ikichangiwa na kupungua kwa usaidizi na misaada ya kimataifa. Ameongeza kuwa wagonjwa wapya waliogunduliwa wanaweza kukataliwa kupata matibabu ya kawaida ya dawa.
Baadhi ya hospitali kote nchini tayari zimeripoti kuazima vifaa kutoka kwa vituo vingine.
Mjini Blantyre, Afisa Udhibiti wa Kifua Kikuu, Lackson Namuku Gama ameripoti kuwa duka la dawa la wilaya halina dawa za kusambaza katika vituo 45 vya afya liinavyohudumia.
Gama amesema: “Hatuna dawa za kuzuia kifua kikuu katika duka la dawa la wilaya yetu hasa dawa aina ya RHZE ambayo ndiyo dawa kuu inayotumika katika awamu ya awali ya matibabu, ili kuwaokoa wagonjwa wetu ilitubidi tusafiri kwenda na kurudi na kukopa katika vituo vingine ili kuhakikisha tunapata dawa za kutosha za kuwahudumia.
“Tumepunguza mgawo wa dozi zinazotolewa kwa wagonjwa,” amesema.
Gama amesema wilaya hiyo pia imeanza kupungukiwa na vifaa vinavyotumika kupima sampuli za kifua kikuu na kulazimika kusitisha upimaji wote.
Umar Mwamadi, Ofisa wa Kifua Kikuu wa Wilaya jirani ya Rumphi, amebaini kuwa wilaya hiyo ina akiba ya kutosha ambayo inaweza dumu kwa mwezi mwingine.
Mkuu wa hospitali ya wilaya ya Machinga, Wongani Nyirenda, amesema wanayo akiba ya dawa ndogo tu.
“Hali hiyo inadhibitiwa kwa sababu tunaweza kuhamasisha dawa kutoka kituo kimoja au wilaya ambayo inazo” hadi nyingine yenye uhitaji, ili kuokoa maisha. “Lakini tatizo linaweza kuwa kubwa zaidi katika wiki zijazo wakati hospitali zote [zitakuwa hazina dawa],” Nyirenda amesema.
Maziko Matemba, mwanaharakati wa haki za afya wa Malawi, ametoa wito kwa serikali kuingilia kati ili kuzuia hali ya hatari wakati vituo vingi nchini kote vinatatizika kupata dawa.
“Ni wakati muafaka kwa nchi za Afrika kuanza kutengeneza baadhi ya dawa hizi,” amesema.
Licha ya kupungua kwa visa hivyo, ugonjwa wa kifua kikuu bado ni tatizo la afya ya umma nchini Malawi na umeathiriwa pakubwa na kupungua kwa ufadhili wa kimataifa, huku kukiwa na makadirio ya matukio ya watu 119 kwa kila watu 100,000 (ikilinganishwa na 8 kati ya 100,000 nchini Uingereza) na kiwango cha vifo cha 38.6 kwa 100,000. Kulingana na Vituo vya Marekani vya Kudhibiti na Kuzuia Magonjwa (CDC), asilimia 47 ya wagonjwa wa kifua kikuu nchini Malawi wameambukizwa VVU.
Malawi ni mojawapo ya nchi maskini zaidi duniani, ikiwa na asilimia 70 ya watu wake milioni 21.66 wanaoishi katika umaskini uliokithiri, wakipata chini ya dola 2.15 kwa siku, na 51% ya watu wanakula chini ya kiwango cha chini cha kalori cha kila siku.