Jinsi China inavyoipiku Marekani kama kinara wa teknolojia ulimwenguni

Hii haikuwa bahati tu. Kyle Chan, mtafiti wa postdoctoral katika Chuo Kikuu cha Princeton, anasema China ilifanya juhudi makini kuvutia na kutumia makampuni kama Apple ili kuboresha uchumi wake kwa jumla.

“Haikuwa rahisi kusema, ‘Sawa, njoo uzalishe hapa na utajirike, kila mtu atafurahi.’ Hapana. Ni kama kusema, ‘Lazima uchangie kitu katika maendeleo ya China.'”

“Na sio Apple tu, bali pia Volkswagen, Bosch, Intel, SK Hynix, na Samsung,” Chan anaeleza.

Wataalamu wanakubaliana kuwa China ni kituo kikubwa na chenye nguvu cha tasnia ya teknolojia duniani.

Siku za Marekani kuwa nchi pekee yenye uwezo wa kuzalisha teknolojia inayobadilisha historia ya binadamu zimekwisha, na sasa kuna ushindani mkali katika kila sekta.

“Sasa si mbio za farasi mmoja,” Han Shen Lin, mkurugenzi wa China wa kampuni ya ushauri ya Marekani The Asia Group, aliambia BBC Mundo.

Katika kitabu chake Apple in China: The Capture of the World’s Greatest Company, Patrick McGee anasema, kulingana na mahojiano zaidi ya 200 na wafanyakazi wa zamani wa Apple, uamuzi wa Apple kuzalisha zaidi ya 90% ya bidhaa zake China haukuwa tu kwa sababu ya faida, bali pia fursa ya ujuzi.

“Utajiri wa Apple na uwezo wake wa kiutengenezaji uliwasaidia wauzaji wa China kufundishwa, kusimamia, na kupewa ujuzi stadi ambao Beijing sasa inatumia kama silaha dhidi ya Magharibi,” anasema McGee, mwandishi wa zamani wa Silicon Valley wa Financial Times.

Profesa Chan anaeleza kuwa, kadri muda ulivyopita, wasambazaji wa kigeni waliokuwa sehemu ya mnyororo wa uzalishaji wa simu za iPhone na vifaa vingine vya Apple walianza kukosa nafasi na nafasi zao kuchukuliwa nafasi na wasambazaji wa China.

“Kuanzia za glasi, lenzi, skrini, kisha aina za kamera.”

Kulingana na uchambuzi wa 2024 wa gazeti la Japani Nikkei Asia, asilimia 87 ya wasambazaji wa Apple wana viwanda China, na zaidi ya nusu wanakaa China au Hong Kong.

Ingawa Apple imejaribu kusambaza uzalishaji wake nchi nyingine, bado inategemea sana wazalishaji na wafanyakazi wa China wanaolipwa kati ya dola 1 na 2 kwa saa.

McGee anadai kuwa, kama China ingependa, serikali ingeweza kusitisha uzalishaji wa Apple mara moja.

Zaidi ya kuwa mzalishaji mkuu wa Apple, China pia imejifunza kuzalisha simu zake, magari ya umeme, na mifumo ya akili bandia (AI) yenye umahiri sawa na ya Marekani.

Wataalamu na uwekezaji wa mamilioni kutoka Apple na makampuni mengine ya Magharibi vilihamishia ujuzi muhimu kwenda China, na kuisaidia kuibuka kwa makampuni makubwa kama Huawei, Xiaomi, na BYD.

Leo, ingawa Marekani bado ipo mbele, China ina makampuni yake makubwa ya kushindana.

“Marekani bado inaongoza katika teknolojia kuu, lakini China inakwenda kasi kupata ujuzi katika uvumbuzi na uwezo wake wa kuzalisha sana,” Han Shen Lin anasema.

Kyle Chan anaongeza: “China imeanza kuipiku Marekani katika baadhi ya maeneo. Hadithi kuu hapa ni mwendo wake wa kasi.”

Sekta moja inayoonyesha ushindani mkali kati ya Marekani na China ni Akili Mnemba (AI).

Ingawa China imewekeza sana katika AI kwa miongo kadhaa, Marekani ilionekana mbele na GPT-3, mfano wa lugha wa mapinduzi uliozinduliwa na OpenAI mwaka 2020.

Lakini, ghafla, DeepSeek, chatbot ya China iliyo karibu na ChatGPT, iliibuka Januari mwaka huu. Waundaji wake wanasema iligharimu sehemu ndogo tu ya ile ya Marekani.

Donald Trump aliiita taarifa hiyo “kengele ya kuamka” kwa tasnia ya teknolojia ya Marekani.

Chan anasema: “Siyo tu kuwa mfano wa Kichina ulikuwa karibu sawa na mfano bora wa Marekani kwa gharama ndogo, bali pia ulifanywa kwa kukwepa vizuizi vya kuuza AI nje.”

Tangu 2022, Marekani imewazuia wateja wa China kununua Nvidia H100, zilizotumika zaidi kwa mafunzo ya AI. Badala yake, Nvidia inazalisha toleo dogo lililolengwa kwa wateja wa China.

Kwa Chan, uzinduzi wa chatbot wa China unaoshindana na ule wa Marekani ulikuwa ni jambo la “kizalendo”.

“Kwa Wachina, ilikuwa changamoto dhidi ya utawala wa Marekani,” anasema.

Mfano ni Huawei, ambayo 2019 iliongezwa kwenye Entity List kwa tuhuma za ujasusi, wizi wa mali za kiakili, na uangalizi wa data.

Matokeo ikwa: simu za Huawei haziwezi kutumia Android ya Google.

“Baada ya kushambuliwa, Huawei ilitumia miaka kadhaa kuendeleza mfumo wake na chips za SoC. Sidhani wangefanya hivyo kwa kiwango hiki bila vizuizi vya Marekani,” Chan anasema.

Marekani iliongoza teknolojia kwa sababu ya nguvu ya sekta binafsi, motisha ya uchumi kwa uvumbuzi, na nishati kubwa.

China inafaidika kwa uwekezaji wa serikali ikiwa na sera ya viwanda inayowezesha sekta muhimu.

inafaidika na kwa muda mrefu na mpango thabiti. Hapa Chan anasema, uwekezaji China hauendani tu na soko, bali unaenda kwa mpango wa muda mrefu, hata kama haileti faida mara moja.

Ushindani mkali ndani ya nchi ni faida nyingine kwa China ambapo Serikali za mitaa zinasaidia biashara zao, na kuunda “mashindano ” ya ndani.

China inaweza pia kujaribu teknolojia mpya kwa idadi kubwa ya watu, ikichangia utafiti na maendeleo, kwa mfano, sekta ya dawa, watoa dawa wanaweza kujumuisha wagonjwa haraka, kutumia kanzidata ya kitaifa, na kuharakisha majaribio ya dawa.

Leo, teknolojia imejumuishwa kwa urahisi katika maisha ya kila siku, kwa mfano AI inahusika katika usambazaji, malipo bila pesa taslimu, na biashara mbalimbali.

Hata hivyo, Chan anaonya kwamba bila ushirikiano wa nchi nyingi, China inaweza kupata changamoto.