Trump akabiliwa na kizungumkuti kikubwa kutokana na matukio ya Qatar na Poland

Hata hivyo, hatua zilizochukuliwa na washirika wake wa karibu kama vile Rais Vladimir Putin wa Urusi na Waziri Mkuu Benjamin Netanyahu wa Israel zimevuruga juhudi hizo, na kuonekana kama changamoto kwa mamlaka ya Marekani.

Shambulizi la Israel dhidi ya Hamas mjini Doha lilitokea siku mbili tu baada ya Marekani kuwasilisha mapendekezo mapya ya kumaliza vita vya Gaza.

Trump, kupitia mtandao wake wa Truth Social, aliionya Hamas kwamba ilikuwa nafasi yao ya mwisho.

“Hii ni onyo langu la mwisho. Hakutakuwa na lingine,” aliandika.

Wakati uongozi wa Hamas ulikuwa ukikutana Doha kujadili mapendekezo hayo, Israel ilianzisha mashambulizi bila kusubiri majibu.

Hatua hiyo haikuharibu tu mpango mpya wa Marekani, bali imeweza kutikisa msingi mzima wa juhudi za kidiplomasia za Trump kuhusu Gaza.

Kukithiri kwa mashaka kuhusu kama Marekani ilifahamu mapema kuhusu shambulizi hilo limezidi kuchochea hali ya wasiwasi.

Qatar ni mwenyeji wa mojawapo ya kambi kubwa zaidi za kijeshi za Marekani, jambo linalofanya iwe vigumu kuamini kuwa Washington haikujua kinachoendelea.

Ikiwa Marekani haikuruhusu shambulizi hilo, je, Trump ana uwezo gani wa kumshawishi Netanyahu? Ikiwa iliruhusu, je, ni ishara ya kushiriki kimyakimya au ni udhaifu wa kidiplomasia?

Kwa miaka miwili iliyopita, kufuatia unyanyasaji uliopata Israel kwa mikono ya wanamgambo wa Hamas tarehe 7 Oktoba 2023, Israel imekuwa ikionyesha nguvu zake za kijeshi kote Mashariki ya Kati, kwa upande mwingine kwa ridhaa ya kimyakimya au wazi ya Marekani.

Israel imejihakikishia kama taifa linaloongoza kikamilifu katika eneo, likiwa na uwezo wa kushambulia nchi mbali kama Yemen na Iran.

Lakini katika hizi visa vyote viwili, Marekani pia ilihusika na ilikuwa na malengo yanayofanana — kuzuia mashambulizi ya Houthi dhidi ya Israel na usafirishaji kwenye Bahari Nyekundu, na kuwazuia Iran kwa mipango yake ya nyuklia.

Shambulio dhidi ya Qatar, mshirika muhimu wa kikanda wa Marekani, ni jambo la tofauti kabisa.

Msemaji wa Ikulu, Karoline Leavitt, alilaani hatua ya Israel, akisema:

“Kulipua kwa upande mmoja ndani ya Qatar, taifa huru na mshirika wa karibu wa Marekani hakusaidii malengo ya Israel wala Marekani.”

Hata hivyo, kauli hiyo haijatosha kuzima hisia kwamba huenda Marekani ilikuwa na mkono katika shambulizi hilo bali ilionyesha kukasirishwa sana.

Kwa upande wake, Netanyahu alisisitiza kwamba ilikuwa “hatua huru kabisa ya Israel.”

Katika jarida The Washington Post, David Ignatius aliandika kwamba kile ambacho Waisraeli wamekiita “Operesheni ya kilele” kilitokea licha ya ahadi za Marekani na Israel kwamba viongozi wa Hamas hawangeshambuliwa huko Qatar.

Ili ahadi hizo, ikiwa zilitolewa, kuachwa wazi hivi, hakika zitaonekana katika Ghuba kama ishara ya udhaifu wa Marekani.

Wakati hali ya Doha ikiwa haijatulia, Urusi nayo ilizua taharuki kwa kutuma droni 19 katika anga ya Poland baadhi zikisafiri ndani kabisa ya nchi hiyo mwanachama wa NATO.

Waziri Mkuu wa Poland, Donald Tusk, aliwaambia wabunge: “Hii ndiyo hali ya karibu zaidi kuwahi kutokea kuelekea vita vya wazi tangu Vita Kuu vya Pili vya Dunia.”

Licha ya Urusi kukanusha, mataifa mengi ya Magharibi yanaamini kwamba huu ulikuwa mkakati wa Kremlin kupima uthabiti wa NATO na kwa kiasi kikubwa, wa Rais Trump binafsi.

Kutokufurahia kwa rais kujibu ikiwa ni tofauti na matamshi yake kuhusu shambulio la Doha hakujapokelewa kimya.

“Ukimya wa kushangaza kutoka Ikulu ya White house ilipokutana na habari kwamba mwanachama wa NATO kwa mara ya kwanza alishirikiana na kuangusha mali za kijeshi za Urusi,” gazeti la Kyiv Post liliandika.

Chapisho kwenye Truth Social iliwekwa baadaye — na bila shaka ilikuja.

“Nini hili kuhusu Urusi kuvunja anga ya Poland kwa droni?” rais aliandika, akiandamana na maneno ya kutisha kidogo, “Haya twende!”

Lakini ukimya wake wa awali, pamoja na kuonekana kwake kutopenda kutekeleza vitisho vyake mwenyewe vya kuweka vikwazo vipya kwa Urusi, kunawacha wenzake wa magharibi wa Ukraine wakiwa katika nafasi ambayo wamekuwa nayo daima: kujiuliza wapi moyo wa Donald Trump uko.

Ingawa kuna juhudi mpya za kuandaa vikwazo vya pamoja kati ya Marekani na Ulaya vya kwanza tangu Trump arejee madarakani, baadhi ya wanachama wa NATO bado wana mashaka kuhusu dhamira yake ya kulinda washirika wake.

Mpango wa kuruhusu wanachama wa NATO kununua silaha kutoka Marekani kwa ajili ya Ukraine, na ahadi ya kuongeza matumizi ya kijeshi, umeongeza matumaini. Pia, Trump ameacha lugha ya uhasama dhidi ya NATO ambayo iliikumba awamu yake ya kwanza.

Kwa upande wa wanachama wa Ulaya wa NATO, kwa ujumla wamekubali kwamba lazima waongeze uwezo wao walionao kujilinda kwao wenyewe.

Ulinzi wa anga ya Poland ni mfano mzuri.

Lakini nguvu ya Marekani, ya kijeshi na kisiasa, bado ni msingi ambayo muungano huo umejengwa, na bado kuna maswali kuhusu utayari wa rais huyu kuitumia nguvu hiyo.

Siku mbili, migogoro miwili na maswali mawili.

Kwa Trump, kiongozi ambaye hapendi, wala kutegemea, kukumbwa na changamoto, hii imekuwa ni mtihani.

Kila mtu anasubiri kuona kama atasimama na kuonyesha uwezo na mamlaka alionayo.