Mashambulizi mapya Gaza City
Jeshi la Israel limezidisha operesheni zake katika Gaza City, likiingia ndani zaidi ya vitongoji vya Sabra, Tel Al-Hawa, Sheikh Radwan na Al-Naser. Mashahidi wanasema mamia ya maelfu ya raia wamekwama, huku hofu kubwa ikitanda.
Tangu Septemba 16, jeshi la Israel lilipozindua operesheni ya ardhini, mashambulizi ya anga na makombora yamekuwa yakiongezeka. Wengi wamekimbia, lakini maelfu bado wamebaki katikati ya jiji lililozingirwa.
Mamlaka za afya zinasema maombi zaidi ya 70 ya kuokoa majeruhi yamekataliwa na Israel kupitia mashirika ya kimataifa. Hali hii imetajwa kuwa kinyume cha sheria za kibinadamu.
Kwa mujibu wa jeshi la Israel, zaidi ya meneo ya kijeshi 140 yamepigwa katika masaa 24 yaliyopita. Wapiganaji watano wa Hamas waliokuwa wakirusha kombora la kutegwa kwenye gari la kivita walidaiwa kuuawa.
Lakini vifo vya raia vinaongezeka. Watu 5 waliuawa katika eneo la Al-Naser, na wengine 16 katika nyumba zilizolipuliwa katikati mwa Gaza, na kufanya idadi ya waliouawa kufikia takribani 21 katika siku moja.
Hamas, kupitia tawi lake la kijehsi la kijeshi Ezzedine al-Qassam Brigades, imesema imepoteza mawasiliano na mateka wawili waliokuwa mikononi mwao kutokana na mashambulizi makali ya Israel katika maeneo ya Sabra na Tel Al-Hawa ndani ya saa 48 zilizopita.
Diplomasia ya White House
Wakati mapigano yakiendelea, Rais wa Marekani Donald Trump anatarajiwa kukutana na Waziri Mkuu Benjamin Netanyahu mjini Washington Jumatatu. Trump alisema “makubaliano ya Gaza yanaweza kufikiwa hivi karibuni.”
Hamas imesema haijapokea pendekezo jipya rasmi kutoka kwa wapatanishi, lakini imeonyesha utayari wa kulichunguza lolote kwa “mtazamo chanya na wa uwajibikaji.”
Balozi wa Marekani nchini Israel, Mike Huckabee, ataitembelea Misri kwa mazungumzo na viongozi mjini Cairo kuhusu uwezekano wa makubaliano ya kusitisha vita na kupunguza mivutano ya kidiplomasia.
Misri, ambayo imekuwa mpatanishi mkuu katika vita vya Gaza, imeeleza wasiwasi wake juu ya wimbi la wakimbizi kutoka Gaza kuvuka mpaka wake. Uhusiano kati ya Israel na Misri umezorota kutokana na mashambulizi ya hivi karibuni ya Israel mjini Doha.
Netanyahu, akihutubia Baraza Kuu la Umoja wa Mataifa, alisema Israel “lazima imalize kazi” dhidi ya Hamas, akipuuza shinikizo la kimataifa. Hata hivyo, Marekani imeanza kuonyesha dalili za kuchoshwa na vita vinavyoendelea.
Trump, kupitia mtandao wa Truth Social, alisema: “Kuna nafasi ya kweli ya ukuu katika Mashariki ya Kati. Wote wako tayari kwa kitu cha kipekee, kwa mara ya kwanza kabisa. Tutalifanikisha.”
Vifo na hali ya kibinadamu
Takwimu mpya za Wizara ya Afya ya Gaza zinasema zaidi ya Wapalestina 66,000 wameuawa tangu vita kuanza Oktoba 2023. Wengine 168,000 wamejeruhiwa. Takwimu hizo zinajumuisha wanawake na watoto ambao ni nusu ya vifo vyote.
Mashambulizi ya hivi karibuni kwenye kambi ya wakimbizi ya Nuseirat yalisababisha vifo vya takribani watu 10. Wakazi walisema milipuko ilikuwa “isiyoisha” usiku kucha, ikihusisha magari yenye mabomu yaliyodhibitiwa kwa mbali.
Mamlaka ya Israel imedai malengo yake yalikuwa miundombinu na wanamgambo wa Hamas, lakini mashirika ya kimataifa yameonya kuwa raia ndio wanaobeba gharama kubwa zaidi.
Hadi sasa, karibu asilimia 90 ya watu wa Gaza wamelazimishwa kuhama makazi yao, huku Umoja wa Mataifa ukisema jiji la Gaza linakumbwa na njaa na upungufu mkubwa wa maji na dawa.
Mamia ya hospitali na shule zimeharibiwa au kubadilishwa kuwa kambi za wakimbizi, hali inayoelezwa na wataalamu kuwa janga la kibinadamu.
Shirika la Chakula Duniani (WFP) linakadiria watu 350,000 hadi 400,000 wamekimbia Gaza City tangu mwezi uliopita, lakini mamia ya maelfu bado wamekwama.
Upinzani wa kimataifa
Netanyahu anakabiliwa na shinikizo kubwa la kimataifa kukomesha vita. Washirika wa Magharibi, ikiwa ni pamoja na Ujerumani na Ufaransa, sasa wanajadili uwezekano wa kuwekewa Israel vikwazo vya kisiasa na kiuchumi.
Katika maandamano makubwa Berlin, mashirika ya haki za binadamu yaliitaka serikali ya Ujerumani kusitisha mauzo ya silaha kwa Israel. Waandamanaji waliishutumu Israel kwa “mauaji ya halaiki” dhidi ya Wapalestina.
Wakaazi wa Gaza na waandishi wa habari wametoa ushuhuda wa moja kwa moja wa madhara ya vita, wakisema mapigano haya hayana tofauti na “kubomoa maisha yote.”
Lakini Israel inasisitiza kuwa inalazimika kujilinda, ikisema mashambulizi ya Hamas ya Oktoba 2023 yaliua watu 1,200 na kuwateka zaidi ya 250. Kwa sasa, Israel inasema mateka 48 bado wanashikiliwa Gaza.
Trump anatarajiwa kuwasilisha mpango wa hatua 21 wa kusitisha mapigano, ambao unajumuisha kuachiliwa kwa mateka ndani ya saa 48 na kuondoka kwa hatua kwa hatua kwa wanajeshi wa Israel.
Mashirika ya kimataifa yameonya kuwa suluhisho la haraka linahitajika ili kuepusha janga kubwa zaidi la kibinadamu na kusambaa kwa vita nje ya mipaka ya Gaza.
Mustakabali wa mgogoro
Licha ya juhudi za kidiplomasia, pande zote mbili bado zimejikita kwenye misimamo mikali. Hamas inasema haitaachia mateka bila kusitishwa kabisa kwa vita na kuondoka kwa Israel kutoka Gaza.
Kwa upande wake, Netanyahu amesisitiza kuwa jeshi la Israel halitaacha hadi Hamas “imeangamizwa kabisa.” Kauli hii imeonekana kupuuzia wito wa kimataifa wa usitishaji mapigano wa haraka.
Kwa sasa, hali ya Gaza inabaki kuwa ya hatari na isiyo na hakika. Njaa, maradhi na ukosefu wa makaazi vinazidi kuchochea mateso ya raia.
Wataalamu wanasema bila msukumo mpya wa kisiasa, vita hivi vitadumu kwa muda mrefu zaidi na kuathiri usalama wa kikanda na kimataifa.
Kwa sasa macho yote yameelekezwa kwenye mkutano wa White House kati ya Trump na Netanyahu, ambao huenda ukatoa dira mpya – ama kuelekea kusitisha vita, au kuendeleza mzunguko wa umwagaji damu.