Kuanzia kumsifia Rais wa Marekani Donald Trump hadi pendekezo la “suluhisho la Kifini” kwa amani Ukraine, aliyekuwa Katibu Mkuu wa NATO Jens Stoltenberg amefichua safari yake ya muongo mmoja akiongoza jumuiya hiyo ya kijeshi kupitia kitabu chake kipya cha kumbukumbu.
Katika kitabu hicho cha On My Watch kilichozinduliwa Jumatatu nchini Norway, Stoltenberg alifichua undani wa kile kilichotokea nyuma ya pazia wakati wa mkutano wa kilele wa NATO mwaka 2018, ambapo Trump – akiwa katika muhula wake wa kwanza – alitishia kuondoka kutokana na baadhi ya nchi za Ulaya kushindwa kufikia lengo la NATO la kutumia asilimia 2 ya bajeti zao kwenye ulinzi.
“Ninaondoka kwenye mkutano huu. Sina sababu ya kuendelea kuwepo hapa,” Trump mwenye hasira alisema, akikerwa zaidi na Ujerumani chini ya Kansela wa wakati huo, Angela Merkel, ambayo ilikuwa bado mbali na lengo la matumizi.
Katika juhudi za kumbembeleza Trump abaki, Mark Rutte – aliyekuwa waziri mkuu wa Uholanzi kwa wakati huo na baadaye kurithi nafasi ya Stoltenberg kama mkuu wa NATO – alimueleza Trump kwamba nchi za Ulaya zilikuwa zimeongeza matumizi yao ya ulinzi kwa euro bilioni 33 ($39 bilioni) mwaka uliotangulia.
“Baada ya muda, Trump alitoa kalamu yake nyeusi nene aliyopenda kutumia, akaandika kitu kwenye karatasi, kisha akainama na kunikabidhi ile noti,” aliandika Stoltenberg.
“Noti iliandikwa: ‘Katibu Mkuu, kama unaweza kusema kwamba washirika wa NATO wameongeza matumizi yao ya ulinzi kwa kiasi kikubwa kwa sababu yangu, basi nafikiri tunaweza kuelewana’,” aliongeza.
Stoltenberg alikubali, na hatua hiyo ilimruhusu Trump kudai ushindi na hivyo kupunguza hatari ya Washington kujiondoa NATO.
Pendekezo la ‘suluhisho la Kifini’
Stoltenberg, aliyekuwa mkuu wa NATO kuanzia 2014 hadi 2024, pia alifichua jinsi alivyomsihi Rais wa Ukraine Volodymyr Zelensky aelekee kuzingatia kukabidhi baadhi ya ardhi kwa Urusi ili kumaliza vita.
Alitoa mfano wa Finland, ambayo ilikubali kuachia asilimia 10 ya ardhi yake kama sehemu ya makubaliano ya amani na kiongozi wa Umoja wa Kisovyeti Joseph Stalin wakati wa Vita Kuu ya Pili ya Dunia.
“Katika nyakati za mwanzo nilipogusia ‘suluhisho la Kifini’ kwa vita vya Ukraine, Zelensky alikataa kabisa wazo la kuachia ardhi yoyote,” alisema Stoltenberg.
Lakini kadri muda ulivyopita, Zelensky na washauri wake wakawa “wenye kupinga kidogo, wakikubali uwezekano wa makubaliano ya muda mradi tu mipaka mipya na usalama wa Ukraine uhakikishwe kupitia uanachama wa NATO.”
Mnorway huyu mwenye umri wa miaka 66, ambaye aliwahi kuwa waziri mkuu na sasa ni waziri wa fedha, pia alieleza undani wa “kutoridhishwa” kwa Ufaransa naye katika miaka ya awali ya 2020.
Alisema kwamba mwaka 2021, Paris ilieleza “kukata tamaa kwa kina na uongozi wake wa NATO,” ikimtuhumu kwa kujipa nafasi kubwa zaidi na kupinga miradi yake ya mageuzi.
Maafisa waandamizi wa wizara ya mambo ya nje ya Ufaransa “walifanya kila wawezalo kunipunguza nguvu,” alisema.