Huko Eswatini mchakato wa kuwapeleka baadhi ya wahamiaji hao Marekani unafananishwa na utekaji nyara.
Mwanasheria mashuhuri wa haki za binadamu wa Eswatini Sibusiso Nhlabatsi anafananisha kufukuzwa kwa wafungwa 15 waliopelekwa katika taifa hilo dogo la kusini mwa Afrika na utekaji nyara
Tangu wafungwa watano wa kwanza walipofikishwa nchini humo kutoka Marekani kwa ndege ya kijeshi mwezi Julai, mamlaka zimewazuia wanasheria kuwatembelea katika gereza lenye ulinzi wa hali ya juu wanakoshikiliwa.
Wengine 10 waliwasili Eswatini mwezi Oktoba na waliwasiliana na wanasheria kupitia ndugu na jamaa zao ili wapate msaada.
Mwanasheria Nhlabatsi anasema kwa kinachoendelea, Eswatini inashiriki katika kile anachokiita biashara haramu ya ulanguzi wa binadamu au utekaji nyara.
Anabainisha kuwa hii ni kwa sababu nchi inayopelekewa wahamiaji haiwezi kuwashilia bila kuwapa nafasi ya kuhudumiwa na wanasheria na huko ni kuwakoseha haki yao ya msingi.
Mamlaka za taifa hilo zimetoa maelezo kidogo kuhusu watu hao inaoendelea kuwashikilia wanaotoka mataifa mbalimbali yakiwemo Vietnam, Laos na Cuba. Mhamiaji mmoja raia wa Jamaica alirejeshwa kwao mwez Septemba.
Wanasheria waruhusiwa kuwaona waathirika
Mwanasheria Nhlabatsi anasema baada ya kunyimwa ruhusa na mamlaka za magereza alikwenda mahakama kuu ambapo mnamo mwezi Oktoba ilikubali kuwa wanasheria wa Eswatini wanapaswa kuruhusiwa kuwatembelea.
Hata hivyo serikali ilikata rufaa dhidi ya uamuzi huo. Wanasheria wameomba mahakama iiamuru serikali iweke wazi mkataba wake na Marekani kuhusu wahamiaji hao ambao sasa ni wafungwa.
Nyaraka zilizofichuliwa na shirika la kutetea haki za binadamu la Human Rights Watch na baadhi ya vyombo vya habari zinaonesha kuwa Eswatini ilikubali kuwapokea wahamiaji 160 kwa malipo ya dola za Kimarekani milioni 5.1 ili ijenge mpaka wake na kuimarisha uwezo wake wa usimamizi wa mipaka na uhamiaji
Wahamiaji hao wamewekwa kwenye gereza la Matsapha lililo nje ya mji mkuu Mbabane.
Sera ya ukandamizaji gerezani
Kwa miongo mingi gereza hilo limekuwa likiwakilisha sera kandamizi za Eswatini zinazotumika kuwanyamazisha wakosoaji wa watawala na wanaharakati wanaounga mkono demokrasia
Elvis Msibuko ni mfungwa wa zamani aliyeishi katika gereza hilo kwa zaidi ya miaka 20 kwa makosa ya unyang’anyi na wizi wa magari anasema maisha kwenye gereza hilo si rahisi na mtu ni lazima apambane ili aendelee kuishi
Eswatini yenye watu milioni 1.2 inakabiliwa na kiwango kikubwa cha umasikini huku mfalme Muswati III akiishi maisha ya kifahari. Vyama vya siasa vimepigwa marufuku tangu mwaka 1973.
Mahakama imekuwa ikitumiwa kama silaha ya kudidimiza haki za binadamu. Mwaka 2023 mwanasheria wa kutetea haki za binaadamu, Thulani Maseko aliuawa kwa kupigwa risasi.
Hadi sasa hakuna aliyekamatwa kwa kifo hicho jambo linalowatia hofu watu wenye nia ya kuwasaidia wahamiaji kutoka Marekani wanaoshikiliwa katika mazingira duni gerezan Eswatini.
Mwanasheria Nhlabatsi anasisitiza kwamba taifa hilo linahitaji mabadiliko makubwa yakiwemo kuondokana na mfumo wa kifalme wa upendeleo unaotafuna fedha za serikali.