Arusha. Wakati Baraza la Vyuo Vikuu vya Afrika Mashariki (IUCEA), likionyesha zaidi ya asilimia 50 ya wahitimu katika ukanda huo hawapati ajira, wahitimu wametakiwa kutumia teknolojia kujenga mifumo bunifu na salama inayotatua changamoto za kwenye jamii kama nyenzo muhimu ya kutengeneza uchumi.
Kulingana na uchunguzi wa IUCEA, ukosefu wa ujuzi unaohitajika katika sekta muhimu, hususan huduma, mawasiliano, teknolojia, na ufundi wa kazi mbalimbali ndio sababu kuu ya ukosefu wa ajira.
Zaidi, takwimu zinaonyesha kuwa miongoni mwa wahitimu, asilimia 51 hukosa ajira nchini Kenya, asilimia 55 nchini Burundi, na asilimia 52 nchini Rwanda. Hivyo hivyo, nchini Tanzania asilimia 61 ya wahitimu hawana ajira, na nchini Uganda asilimia 63 hawana ajira.
Akizungumza katika mahafali ya 23 ya Chuo cha Usimamizi cha Afrika Mashariki na Kusini (ESAMI), yaliyohitimisha wahitimu 350 wa ngazi za cheti, stashahada na shahada ya uzamili katika uongozi, Mkurugenzi wa ESAMI, Dk Peter Kiuluku, amesema kuwa hali hiyo ni tishio kubwa kwa utulivu wa kisiasa, maendeleo, na ustawi wa kiuchumi wa eneo.
“Zaidi ya asilimia 60 ya idadi ya watu Afrika ni chini ya miaka 35, na robo tatu kati yao hawana ajira. leo mmehitimu hapa nendeni mkatumie teknolojia kama nguzo kuu ya ubunifu katika kutatua changamoto za jamii,” amesema na kuongeza;
“Hiyo ndio itakayowapatia uchumi endelevu, badala ya kuongeza idadi ya wasio na ajira,” amesema Dk Kiuluku.
Dk Kiuluku amesema kuwa wahitimu hao, kutoka nchi 41 za Afrika, wanatarajiwa kuwa wachochezi wa kuunda ajira kupitia fursa bunifu watakazozitafuta.
Waziri wa Elimu wa Zambia, Douglas Munsaka, akihutubia wahitimu, amesema umuhimu wa mataifa ya Afrika kukabiliana na ukosefu wa ajira kupitia maendeleo ya kiteknolojia.
“Katika miaka 10 pekee, dunia imebadilika kwa kasi kupitia majukwaa ya kidijitali, data kubwa, na akili bandia (AI). Ubunifu si anasa tena ni nguvu kuu ya maendeleo ya kisasa.”
“Mataifa yanayofanikiwa ni yale yanayoweza kutumia teknolojia kwa njia ya kimaadili, kiuwajibikaji, na kimkakati,” amesema Munsaka.
Munsaka amewataka wahitimu kuwa viongozi wanaoweza kutafsiri teknolojia kwa manufaa ya wananchi wao, na kuunganisha maadili ya Kiafrika na suluhisho za kiteknolojia katika uongozi, utawala, na maendeleo ya jamii.
Mhitimu Theresia Mtewele, aliyehitimu shahada ya uzamili katika uongozi wa biashara, amesema elimu aliyopata imewezesha kuongoza mageuzi ya utawala kwa kutumia AI, kuboresha uwazi na ufanisi katika taasisi za umma na binafsi.
Mtewele amewahimiza wenzake kuchapisha tafiti zao ili ziwe rejea muhimu kwa jamii na dunia, kwani zinasaidia kubaini changamoto, kutoa suluhisho, na kuendeleza matokeo ya ubunifu katika sekta mbalimbali.
“Afrika ina kila sababu ya kukimbiza kasi ya dunia. ESAMI imetupa misingi ya kufanya hivyo.”