WAKATI dunia ikiendelea kukumbuka Siku ya Ukimwi Duniani, ripoti za mashirika ya afya duniani zinaonesha kuwa hatua kubwa zimefanyika katika mapambano dhidi ya Virusi vya Ukimwi (VVU/UKIMWI). Mamilioni ya watu wamepata tiba ya antiretroviral (ARV), huku idadi ya vifo ikipungua kwa kiasi kikubwa.
Hata hivyo, wataalamu wanaonya kuwa mafanikio haya yako hatarini kufifia iwapo ufadhili wa kimataifa utapungua na upatikanaji wa huduma za kinga na tiba ukawa mgumu. Ripoti za kimataifa zinaeleza kuwa licha ya watu wengi kupata matibabu, dunia bado inakabiliwa na visa vipya vya maambukizi. Hivyo, mikakati ya kuzuia na kupambana na UKIMWI inahitaji kuimarishwa zaidi.
Nchini Tanzania, matokeo ya hivi karibuni ya utafiti wa afya na maambukizi ya VVU yanaonyesha kupungua kwa kiwango cha maambukizi, ingawa changamoto bado zipo.Taarifa rasmi zinaonesha kuwa kiwango cha maambukizi kwa watu wenye umri wa miaka 15 na kuendelea ni wastani, jambo linaloashiria jitihada za Serikali na wadau katika kupima na kutoa tiba.
Viongozi wa Serikali na wadau wa afya wanasema kuwa zaidi ya asilimia kubwa ya watu wanaojua hali zao wanapata tiba ya ARV, hatua iliyosaidia kupunguza vifo na kuimarisha afya ya walioathirika. Hata hivyo, makundi maalum kama vile vijana na wanawake bado wanakabiliwa na hatari kutokana na ukosefu wa upimaji wa mara kwa mara, elimu ya kinga, na huduma za afya zinazopatikana kwa urahisi.
Kufungwa kwa ufadhili wa kimataifa ni changamoto nyingine ambayo inaweza kudhorotesha maendeleo ya mapambano dhidi ya VVU /Ukimwi kama vile kupungua kwa fedha na msaada wa kimataifa kunamaanisha kupungua kwa upimaji, usambazaji wa tiba, huduma za kinga kama PrEP na kondomu, elimu ya afya, na ufuatiliaji endelevu ambayo yote muhimu katika kuzuia maambukizi mapya.
Zaidi ya hayo, tofauti za kijinsia na makundi hatarishi kama vijana na wanawake zinahitaji mikakati maalum ya kuwasiliana nao na kuwashirikisha jamii. Bila kuchukua hatua, kuna uwezekano mkubwa wa kuongezeka kwa maambukizi mapya ya VVU.
Wadau wa afya wamesisitiza kuwa serikali, mashirika na jamii kwa ujumla lazima waongeze bidii katika upimaji wa mara kwa mara, usambazaji wa tiba na dawa, na kuhakikisha huduma za kinga zinapatikana kwa wote, hasa makundi hatarishi. Pia, wamesema ni muhimu kupambana na unyanyapaa unaowakabili watu wanaoishi na VVU.
Serikali imedhihirisha ahadi yake ya kuendelea kuboresha huduma, kushirikiana na wadau wa ndani na wa kimataifa, na kuhakikisha rasilimali zinapatikana ili huduma sawa ziweze kupatikana kwa wote. SOMA: Maambukizi ya Ukimwi kuongezeka mara sita 2029
Ingawa Tanzania na dunia kwa ujumla zimepiga hatua katika mapambano dhidi ya UKIMWI, mafanikio haya hayapaswi kuchukuliwa kuwa mwisho wa safari. Kupungua kwa ufadhili, upungufu wa huduma kwa makundi maalum, na changamoto za kijamii kama unyanyapaa vinaweza kuwa ni kikwazo cha mapambano ya VVU/Ukimwi.Ili kusonga mbele na hatimaye kudhibiti maambukizi mapya, ni muhimu kuongeza juhudi kupitia upimaji wa mara kwa mara, tiba endelevu, elimu ya afya, uhamasishaji wa jamii, na kuendelea kushirikisha wadau wote.