Nani anaongoza kuwania kiatu cha dhahabu?

Mbio ya kuwania kiatu cha dhahabu Ulaya inazidi kuwa moto huku msimu wa 2025-26 ukikaribia nusu yake.

Tuzo hii imekuwa ikishikiliwa na mchezaji tofauti kila msimu wa mwisho mitatu, huku mshambuliaji wa Manchester City, Erling Haaland, akiwa mshindi wa mwisho kutoka Ligi Kuu ya Uingereza mnamo 2022-23.

Haaland anashindana tena msimu huu, lakini anakabiliwa na ushindani mkali kutoka kwa Harry Kane wa Bayern Munich na Kylian Mbappe wa Real Madrid, huku michezo mingi ikibaki kwa wachezaji wengine kujaribu kuingia kwenye orodha ya wagombea.

Mashindano ya Buti ya dhahabu au kiatu cha dhahabu cha Ulaya yalizinduliwa mnamo 1967-68 na na gazeti la Ufaransa, L’Equipe, kuadhimisha mchezaji aliyeongoza kwa kufunga mabao katika ligi kuu za Ulaya.

Mwaka 1997-98, European Sports Media ilichukua jukumu la kutoa tuzo hii, kwa kutumia mfumo wa pointi zenye uzito: mabao ya mchezaji hupigwa kwa kipimo maalum kulingana na viwango vya ligi wanazochezea vilivyoainishwa na UEFA.

Mabao katika ligi tano za juu za Ulaya – Premier League, La Liga, Bundesliga, Serie A na Ligue 1 – yana pointi 2 kila moja.

Mabao katika ligi zilizo katika nafasi ya 6 hadi 22 kwenye kiwango cha UEFA, kama Primeira Liga ya Ureno, yana pointi 1.5 kila moja.

Mabao katika ligi za Ulaya zilizopungua kiwango hicho yana pointi 1 kila moja.

Ingawa awali wachezaji walishiriki tuzo mara nyingi, mabadiliko ya kanuni mwaka wa 2019-20 yanatilia mkazo kuwa iwapo pointi zitakuwa sawia, mchezaji mwenye dakika chache zaidi za kucheza ndiye atakayeshinda. Ikiwa bado kuna sare, idadi ya mabao uliyosaidia kufunga wakati wa ligi zinahesabiwa, kisha mabao ya penati chache zaidi. Baada ya hayo, tuzo inaweza kushirikiwa.

Kwa sasa, kuna ushindani wa tatu kwa kiatu cha dhahabu cha 2025-26, ambapo washindi watatu wa mwisho wanagawanyika kwa bao moja tu.

Kane, nahodha wa Uingereza, anaongoza kwa mabao 19 (pointi 38) baada ya mechi 15 za Bundesliga.

Haaland pia ana mabao 19 (pointi 38) kutoka mechi 17 za ligi ya Uingereza.

Mbappe anashikilia nafasi ya tatu kwa mabao 18 (pointi 36) katika mechi 18 za La Liga.

Darko Lemajic wa klabu ya Latvia, RFS, ana nafasi ya nne baada ya kufunga mabao 28 (pointi 28) katika mechi 36 za ligi mwaka 2025.

Mshambuliaji wa Feyenoord, Ayase Ueda, ana nafasi ya tano kwa mabao 18 (pointi 27) kutoka mechi 17 za Eredivisie.

Sehemu nyingine ya wagombea 10 bora inaundwa na wachezaji wanaocheza katika ligi zinazofuatilia kalenda ya mwaka.

Tuzo ya Kiatu cha dhahabu imewahi kushikiliwa na baadhi ya majina makubwa ya soka katika historia yake ya miaka 59.

Mchezaji mahiri wa Ureno, Eusebio, ndiye aliyeshinda mara ya kwanza mwaka 1968 akifunga mabao 42 kwa Benfica, na tena mwaka 1972-73.

Mwanasoka wa Argentina, Lionel Messi, ndiye mchezaji aliyejikusanyia Kiatu cha Dhahabu nyingi zaidi, akishinda sita wakati wa mzunguko wake wa miaka 17 Barcelona.

Messi pia anashikilia rekodi ya mabao mengi msimu mmoja: 50 mnamo 2011-12 (pointi 100), na kuwa mchezaji wa kwanza kushinda tuzo hii misimu mitatu mfululizo kuanzia 2016 hadi 2019.

Nyota wa Ureno, Cristiano Ronaldo, alishinda kwa mara ya kwanza 2007-08 akiwa Manchester United, kisha mara tatu zaidi akiwa Real Madrid.

Mchezaji wa kwanza kushinda akiwa katika klabu ya Uingereza alikuwa Ian Rush mwaka 1983-84 akiwa Liverpool.

Mashindano ya mwisho ya awamu za awali tatu yamekuwa na washindi tofauti kila mwaka.

Haaland alishinda mara ya kwanza 2022-23, akiwa na mabao 36 ya rekodi ya Ligi ya Uingereza (pointi 72).

Kane alipata tuzo yake ya kwanza kwa Bayern mwaka uliofuata.

Mbappe ndiye mshindi wa sasa baada ya kufunga mabao 31 (pointi 62) kwa Real Madrid 2024-25.

Timu hiyo hiyo ya wachezaji watatu wanashindana tena msimu huu, huku Kane akiongoza kwa sasa.

Imetafsiriwa na Mariam Mjahid na kuhaririwa na Ambia Hirsi