Mzaha kuhusu upara wangu ulivyobadilisha maisha yangu

Mimi ni kipara, na hali hii imenitatiza kwa muda mrefu.

Hata hivyo, kilichonisumbua zaidi si upara wenyewe, bali kutoridhika kwangu na hali hiyo.

Mtazamo mmoja tu wa ukurasa wangu wa Instagram unaonyesha wazi kwamba mimi si mwanaume pekee ninayejali na kuathirika kihisia kuhusu nywele zake.

Kila ninapofungua Instagram, nakumbana na wingi wa video na machapisho yanayotangaza upandikizaji wa nywele, vidonge vya kuchochea ukuaji wa nywele, dawa za kuongeza wingi, poda za kuficha sehemu zilizoathirika na upara, pamoja na nywele bandia zinazouzwa kwa majina mapya.

Bidhaa na huduma hizi zote zinaahidi kurejesha “kujiamini kulikopotea” na kuhakikisha kwamba kupoteza nywele “hakutakuwa kikwazo katika maisha.”

Swali linalojitokeza ni kama wingi wa chaguo hizi unaashiria mabadiliko ya mtazamo kuhusu upara. Je, jambo ambalo hapo awali lilichukuliwa kama hali ya kukubalika sasa limegeuka kuwa tatizo linaloweza kurekebishwa ingawa kwa gharama kubwa?

Kwa mujibu wa Jumuiya ya Kimataifa ya Upasuaji wa Kurejesha Nywele, idadi ya watu wanaofanyiwa upandikizaji wa nywele inaongezeka duniani kote, huku wengi wakianza kufanya hivyo katika umri mdogo zaidi.

Utafiti wa jumuiya hiyo unaonyesha kuwa asilimia 95 ya wagonjwa wanaotafuta upasuaji wa kurejesha nywele wana umri kati ya miaka 20 na 35. Dk. Niloufer Farjo, daktari bingwa wa upasuaji wa kurejesha nywele, anathibitisha mwenendo huu, ambao pia unaonekana nchini Uingereza.

Nilipoanza kupungua nywele mwanzoni nikiwa na miaka ishirini, nilikuwa nikizipanga kwa uangalifu mkubwa ili kuficha sehemu iliyoanza kuwa na upara. Hata hivyo, tukio moja lililotokea usiku wa sherehe ya kumuaga kijana kabla ya harusi ya kaka yangu, katika klabu ya usiku mjini Liverpool, limebakia akilini mwangu hadi leo.

Tuliamua kuvaa fulana nyeupe na kubeba kalamu ili watu waandike maneno ya utani juu ya mavazi yetu. Mwanamke mmoja aliandika kwenye fulana yangu: “Bwana harusi? Hapana, bingwa wa kuficha upara!”

Nilicheka kwa nje, lakini moyoni nilivunjika. Kwa mara ya kwanza, nilitambua wazi kwamba upara wangu ulikuwa umeanza kuonekana kwa wengine. Tangu usiku huo, wasiwasi wangu kuhusu nywele zangu uliongezeka hatua kwa hatua.

Nilipokuwa mdogo, upara kwa wanaume ulikuwa mada ya mzaha wa kawaida, huku juhudi za kurejesha nywele zikionekana kama ishara ya kujipenda kupita kiasi au hata udhaifu wa kiume. Hata hivyo, nilianza kujiuliza kama upandikizaji wa nywele ulikuwa chaguo pekee lililobaki. Katika mawazo yangu, huduma hiyo ilikuwa mahsusi kwa matajiri na watu mashuhuri kama Elton John.

Miaka kumi baadaye, kama anavyoeleza Dk. Farjo, mitandao ya kijamii na programu za uchumba imeongeza kwa kiasi kikubwa uangalifu wetu kuhusu muonekano. Kwa kuwa watu mashuhuri na washawishi sasa huzungumzia waziwazi upandikizaji wa nywele, zoezi hilo limekuwa la kawaida na linalokubalika kijamii.

Anasema kuwa vijana wengi zaidi sasa wanatafuta matibabu ya kupoteza nywele, na kile kilichowahi kuitwa “kujipenda kupita kiasi” sasa kinaonekana kama sehemu ya utunzaji wa kawaida wa mwili.

Nilipoanza kufikiria upandikizaji wa nywele kwa uzito, nilikuwa nimemaliza chuo kikuu, sikuwa na kipato cha kutosha, wala ufahamu wa gharama halisi za huduma hiyo. Baada ya kufanya utafiti, nilipata kliniki iliyokuwa karibu na nyumbani kwangu iliyotoa mashauriano ya bure na malipo kwa awamu.

Mshauri wa kliniki, alipokuwa akichora alama kichwani mwangu kwa kalamu, alisema kuwa ingawa nilikuwa kijana, nywele zingeweza kuendelea kupungua hata baada ya upasuaji. Aliongeza kuwa hilo lingeweza kurekebishwa baadaye.

Licha ya uwezekano wa kulipa kwa awamu, nilitambua kuwa gharama hiyo ilikuwa kubwa zaidi ya uwezo wangu, hasa ikizingatiwa uwezekano wa kuhitaji upasuaji mwingine miaka michache baadaye.

Tangu mwaka 2014, nimekuwa nikisikia mara kwa mara kuhusu wanaume wanaosafiri kwenda nchi kama Uturuki kwa ajili ya upandikizaji wa nywele. Dk. Farjo anaeleza kuwa sababu kuu ni gharama, ambazo ni ndogo kwa kiasi kikubwa ikilinganishwa na Uingereza.

Hata hivyo, anaonya kuwa bei ya chini huambatana na hatari, hasa kutokana na ukosefu wa usimamizi wa kitaalamu katika baadhi ya maeneo. Anabainisha kuwa upasuaji usiodhibitiwa unaweza kusababisha makovu, mpangilio mbaya wa mstari wa nywele, na hatimaye kuhitaji upasuaji wa kurekebisha wenye gharama kubwa zaidi.

Licha ya tahadhari hizi, upandikizaji wa nywele unaendelea kuwa maarufu nchini Uturuki. Wengi wa walioufanyiwa wameridhika na matokeo, akiwemo mtayarishaji wa maudhui mtandaoni, Ben Placito.

Baada ya kinyozi wake kumtania kuhusu kupoteza nywele, Ben aliamua kulichukulia suala hilo kwa uzito. Baada ya utafiti wa kina, aligundua kuwa huduma hiyo ilikuwa nafuu zaidi nchini Uturuki kuliko Uingereza. Ingawa baadhi ya kliniki zilitoa bei ya chini sana, alichagua huduma ya ubora wa juu zaidi.

Mwaka 2022, Ben alisafiri kwenda Uturuki kwa ajili ya upandikizaji wa nywele na akashiriki uzoefu wake kupitia TikTok.

“Watu wengi wameniambia ni jambo bora zaidi ambalo nimewahi kufanya, na kwa uaminifu, niko tena”, anasema Ben.

Baada ya kuamua kutochagua upasuaji, nilikumbana na matangazo ya matibabu yasiyo ya upasuaji, yakiwemo matumizi ya finasteride na minoxidil. Finasteride hutumika sana kutibu kupoteza nywele, ingawa hupatikana kwa agizo la daktari pekee, huku minoxidil ikipakwa moja kwa moja kichwani.

Nilitumia fedha nyingi kwa matibabu haya, lakini yalihitaji nidhamu ya matumizi ya kila siku. Hatimaye, nilishindwa kuyamudu kifedha na kuyatumia kwa uthabiti. Aidha, nilikuwa na hofu kuhusu madhara yanayoweza kujitokeza.

Ripoti ya mwaka 2024 ya Wakala wa Udhibiti wa Dawa na Bidhaa za Afya wa Uingereza inaeleza kuwa finasteride inaweza kuhusishwa na matatizo ya afya ya akili na ya kingono, jambo linalohitaji uangalifu mkubwa.

Uzoefu wangu ulikuwa miaka kumi iliyopita, lakini soko la dawa za kukuza nywele limeongezeka kwa kasi tangu wakati huo.

Nilipoacha kutumia dawa, nilianza kuficha upara wangu kwa kuvaa kofia na miwani. Katika picha, nilichagua kwa makini pembe ambazo hazikuonyesha sehemu ya juu ya kichwa changu.

Mwaka 2019, nilivutiwa na matangazo ya nyongeza za nywele zinazobandikwa kichwani. Hata hivyo, nilikuwa na shaka kuhusu uhalisia wake na sikuweza kufikiria kujitokeza ghafla mbele ya watu nikiwa na nywele nene, ilhali walifahamu hali yangu halisi.

Kwa upande mwingine, nilitilia shaka ukweli wa matangazo hayo; matokeo yalikuwa ya kweli au tu matokeo ya mwangaza na pembe za kamera?

Nilikuwa nimewaona wanaume kwenye mitandao ya kijamii wakisema kwamba “viunganishi vyao vya nywele” vinaweza kuanguka katikati ya siku, na kufikiria tu kulinitisha.

Kwa baadhi ya watu, hata hivyo, upandikizaji wa nywele umekuwa suluhisho la kweli. Adam Lomax, mwenye umri wa miaka 36, anayesumbuliwa na tatizo la kung’oa nywele pamoja na upara wa kiasili, anasema kuwa upandikizaji wa nywele umebadilisha maisha yake. Adam hapo awali alijaribu dawa ya finasteride, lakini ilimletea wasiwasi, unyogovu, na kupungua kwa libido, na hatimaye akaacha kuitumia.

“Watu wameitikia vyema sana,” asema Adam. “Mtazamo wa upara wa kiume umebadilika sana, ingawa bado ninapata matembezi machache kwenye TikTok.”

Kwa mujibu wa Tariq Kazemi, mwanzilishi wa chapa ya Bld Bro, si kila mwanaume mwenye upara anahitaji au anapaswa kutafuta matibabu. Anasisitiza kuwa simulizi la kijamii na kibiashara kuhusu upara linahitaji kubadilika.

Tariq anasema kwamba siku moja alipokuwa akifanya ununuzi sokoni, mfanyakazi mwenzake alimuonyesha kwa mzaha sehemu yenye upara kichwani mwake, na anaeleza kuwa “kama kipande cha barafu kinachotumbukizwa moyoni mwake.”

Baada ya muda, Tariq alinyoa kichwa chake na kugundua kuwa hakuna mtu anayefanya mzaha juu ya upara wake tena. Aliamua kutofuata njia zozote za kurejesha nywele na kukumbatia sura yake mpya.

“Sekta hii inalisha hofu na wasiwasi wa vijana,” anasema. “Tumeambiwa kwamba wakati nywele zetu zinanyonyoka, utambulisho wetu, ujasiri wetu, mvuto wetu hupotea.”

Hatimaye, wakati wa kufungwa kwa shughuli duniani mwaka 2020 wakati wa Covid-19, nilichukua uamuzi wa kunyoa kichwa changu kabisa. Uamuzi huo ulinipa hisia ya uhuru na udhibiti. Tangu wakati huo, nimekubali kikamilifu muonekano wangu.

Ulimwengu wa mtandaoni umejaa kizaazaa kuhusu upara, na makampuni mengi yanatumia wasiwasi wa wanaume kuuhusu.

Baada ya kuzungumza na wanaume wengi kuhusu uzoefu wao, nimegundua kuwa hakuna suluhisho moja linalofaa kila mtu. Kila mtu ana safari yake binafsi ya kujikubali.

Leo, wasiwasi niliokuwa nao kuhusu kupoteza nywele umepungua kwa kiasi kikubwa. Nimekubali upara wangu, na kwa uaminifu, napendelea kuwa kipara kabisa kuliko kuendelea kupoteza nywele.