Moja ya sehemu takatifu zaidi duniani Mlima Sinai inageuzwa kuwa sehemu ya utalii

Inaonekana watawa wa monasteri hiyo wataendelea kuwepo, baada ya mamlaka za Misri kufuatia shinikizo kutoka Ugiriki kukanusha kuwa na mpango wa kuifunga.

Hata hivyo, wasiwasi mkubwa bado upo kuhusu jinsi eneo hili lililotengwa na lenye hadhi ya Urithi wa Dunia kwa mujibu wa UNESCO linalojumuisha monasteri au nyumba za utawa, mji na mlima linavyobadilishwa kwa kasi.

Hoteli za kifahari, majumba ya makazi, na masoko ya kitalii kwa wageni kutoka nje tayari yanaendelea kujengwa.

Eneo hilo pia ni makazi ya kiasili ya jamii ya Wabedui wa kabila la Jebeleya, wanaojulikana kama walinzi wa Mtakatifu Catherine.

Tayari, baadhi ya makazi yao na kambi za kitalii za mazingira zimebomolewa bila fidia au kwa fidia ndogo mno.

Kwa huzuni kubwa, wamelazimika hata kuchimbua miili ya wapendwa wao kutoka makaburini ili kupisha ujenzi wa maegesho ya magari.

Ingawa mradi huo umetangazwa kama juhudi ya maendeleo endelevu yenye lengo la kukuza utalii, umetekelezwa kwa kulazimishwa, kinyume na matakwa ya wenyeji, anasema Ben Hoffler, mwandishi wa masuala ya usafiri kutoka Uingereza ambaye amefanya kazi kwa karibu na makabila ya Sinai.

“Hili si maendeleo kama wanavyoyaelewa Wajebeleya au kama walivyoyataka, bali ni mfano wa maendeleo yanayolazimishwa kutoka juu kwa ajili ya maslahi ya wageni badala ya jamii za wenyeji,” aliiambia BBC.

“Ulimwengu mpya wa mijini unajengwa kuzunguka jamii ya Wabedui yenye historia ya kuhamahama, jamii ambayo daima imechagua kutokujihusisha na aina hii ya maisha ya kisasa, na ambayo haikushirikishwa katika ujenzi wake. Hii itabadilisha kabisa nafasi yao katika ardhi yao ya mababu.”

Wenyeji wapatao 4,000 wa eneo hilo hawako tayari kuzungumza hadharani kuhusu mabadiliko haya.

Hadi sasa, Ugiriki ndiyo nchi ya kigeni iliyopaza sauti kwa uwazi zaidi dhidi ya mipango ya Misri, kutokana na uhusiano wake wa kihistoria na monasteri hiyo.

Mvutano kati ya Athens na Cairo ulizuka baada ya mahakama ya Misri kuamua mnamo Mei kuwa Monasteri ya Mtakatifu Catherine, monasteri kongwe zaidi ya Kikristo inayotumika hadi sasa duniani iko kwenye ardhi ya serikali.

Katika uamuzi wake, mahakama ilisema kwamba monasteri hiyo ina haki ya “kutumia” tu ardhi inayoikalia pamoja na maeneo ya kihistoria ya kidini yaliyo jirani, na si kumiliki ardhi hiyo.

Askofu Mkuu Ieronymos II wa Athens, kiongozi wa Kanisa la Ugiriki, alilaani uamuzi huo kwa maneno makali:

“Umiliki wa monasteri unapokonywa kwa nguvu. Mahali hapa patakatifu pa imani ya Orthodox na utambulisho wa Kiyunani sasa unakabiliwa na tishio la kihistoria,” alisema katika taarifa.

Katika mahojiano nadra, Askofu Mkuu Damianos wa Mtakatifu Catherine aliuelezea uamuzi huo kama “pigo kubwa na fedheha”, hali iliyosababisha mgawanyiko mkubwa kati ya watawa na hatimaye kuchangia uamuzi wake wa kujiuzulu.

Ubabe wa Kanisa la Kigiriki la Orthodox la Yerusalemu alikumbusha kuwa maeneo hayo matakatifu yalilindwa kihistoria na barua ya ulinzi kutoka kwa Mtume Muhammad mwenyewe.

Aidha, monasteri hiyo ya Byzantium pia ina msikiti mdogo uliojengwa wakati wa utawala wa Wafatimiyya ishara ya ushirikiano wa kihistoria kati ya Waislamu na Wakristo.

Wakati uamuzi wa mahakama tatanishi ukiendelea kuwepo, msururu wa diplomasia hatimaye ulifikia kilele cha tamko la pamoja kati ya Ugiriki na Misri kuhakikisha ulinzi wa utambulisho na urithi wa kitamaduni wa St Catherine’s Greek Orthodox.

Misri ilianza mradi wake mkuu wa ubadilishaji sura unaofadhiliwa na serikali kwa watalii mwaka wa 2021.

Mpango huo unajumuisha kufungua hoteli, nyumba za kulala wageni na kituo kikubwa cha wageni, pamoja na kupanua uwanja mdogo wa ndege wa karibu na kigari cha kambala hadi Mlima Musa.

Serikali inakuza maendeleo kama “zawadi ya Misri kwa ulimwengu mzima na dini zote”.

“Mradi huo utatoa huduma zote za utalii na burudani kwa wageni, kukuza maendeleo ya mji [wa St Catherine] na maeneo yanayozunguka huku ukihifadhi hali ya mazingira, picha na urithi wa asili, na kutoa malazi kwa wale wanaofanya kazi katika miradi ya St Catherine,” Waziri wa Makazi Sherif el-Sherbiny alisema mwaka jana.

Ingawa kazi inaonekana kukwama, angalau kwa muda, kutokana na masuala ya ufadhili, Uwanda wa el-Raha – kwa mtazamo wa Monasteri ya St Catherine – tayari umebadilishwa. Ujenzi wa barabara mpya unaendelea.

Hapa ndipo wafuasi wa Musa, Waisraeli, wanasemekana kuwa walimngojea wakati wa mlima Sinai.

Na wakosoaji wanasema sifa maalum za asili za eneo hilo zinaharibiwa.

Ikieleza kwa kina thamani bora ya tovuti hii, Unesco inabainisha jinsi “mandhari chafu ya milima inayozunguka… yanaunda mandhari nzuri kwa ajili ya Monasteri”.

Inasema: “Ilivyojengwa inaonyesha jaribio la makusudi la kuanzisha uhusiano wa karibu kati ya uzuri wa asili na umbali kwa upande mmoja na ahadi ya kiroho ya kibinadamu kwa upande mwingine.”

UNESCO inasema mlima huo na mandhari yake “huonyesha uhusiano wa kipekee kati ya uzuri wa asili na utulivu wa kiroho.” Mwaka 2023, shirika hilo liliitaka Misri kusitisha maendeleo, kufanya tathmini ya athari, na kuwasilisha mpango wa uhifadhi lakini hilo halijafanyika.

Mwezi Julai, shirika la World Heritage Watch lilitoa barua ya wazi likiitaka UNESCO kuingiza eneo la Mtakatifu Catherine kwenye Orodha ya Maeneo ya turathi ya Dunia yaliyo hatarini.

Wanamazingira pia wamemwomba Mfalme Charles wa Uingereza mlezi wa Shirika la St Catherine Foundation kusaidia kuhifadhi urithi wa kiroho na historia ya monasteri hiyo.

Mfalme amewahi kuuelezea eneo hilo kama “hazina kubwa ya kiroho inayopaswa kuhifadhiwa kwa vizazi vijavyo.”

Huu si mradi wa kwanza wa maendeleo ambao umekosolewa kwa kupuuza historia ya kipekee ya Misri.

Sekta ya utalii iliyokuwa ikistawi nchini Misri ilikuwa imeanza kupata afueni kutokana na athari za janga la Covid-19 ilipokumbwa na vita vya kikatili huko Gaza na wimbi jipya la ukosefu wa utulivu wa kikanda.

Serikali imetangaza lengo la kufikia wageni milioni 30 ifikapo 2028.

Chini ya serikali za Misri zilizofuatana, maendeleo ya kibiashara ya Sinai yamefanywa bila kushauriana na jamii asilia za Bedouin.

Rasi hiyo ilitekwa na Israel wakati wa Vita vya Mashariki ya Kati vya 1967 na ilirejea Misri baada ya nchi hizo mbili kutia saini mkataba wa amani mwaka 1979.

Wabedui hao wamelalamika kutendewa kama raia wa daraja la pili au wasiotambulika.

Tangu miaka ya 1980, maendeleo ya utalii katika eneo la Sharm el-Sheikh iliyoko Bahari Nyekundu yalifanyika bila kushirikisha jamii za Wabedui, hali ambayo ilisababisha kulazimika kuhamishwa kutoka katika maeneo yao ya asili.

“Wabedui walikuwa wenyeji wa maeneo haya. Walikuwa waongozaji, wafanyakazi, watu wa kukodisha huduma,” anasema mwandishi wa habari wa Misri, Mohannad Sabry.

“Lakini utalii wa kibiashara ulipoingia, walifukuzwa si tu kibiashara, bali pia kimazingira, wakisukumwa mbali na bahari hadi nyuma kabisa.”

Wengi wanaona kufanana na kile kinachotokea huko St Catherine’s sasa.

Kutokana na eneo hilo kuwa karibu na Bahari Nyekundu, inatarajiwa kwamba Wamisri kutoka mahali pengine nchini wataletwa kufanya kazi katika ujenzi mpya wa St Catherine.

Walakini, serikali inasema pia “inaboresha” maeneo ya makazi ya Bedouin.

Monasteri ya St Catherine’s imevumilia misukosuko mingi katika kipindi cha miaka elfu ya utawala wa Kristo duniani kama ilivyotabiriwa katika Biblia iliyopita lakini, wakati watawa wa kale zaidi katika eneo hilo walipohamia hapo awali, ilikuwa bado makazi ya mbali.

Hilo lilianza kubadilika huku upanuzi wa hoteli za Bahari Nyekundu ulipoleta maelfu ya mahujaji katika safari za siku katika nyakati za kilele.

Katika miaka ya hivi majuzi, umati mkubwa wa watu ungeonekana mara kwa mara ukipita kile kinachosemekana kuwa mabaki ya kichaka kilichowaka moto wakati wa mtume Musa au kutembelea jumba la makumbusho linaloonyesha kurasa za Codex Sinaiticus – nakala kongwe zaidi ulimwenguni iliyosalia, karibu nakala kamili, iliyoandikwa kwa mkono ya Agano Jipya.

Sasa, ingawa nyumba za utawa na umuhimu wa kina wa kidini wa eneo hilo utabaki, mazingira yake na njia za maisha za karne nyingi zinaonekana kubadilishwa milele.