Dar es Salaam. Wataalamu wa afya ya uzazi wa kina mama wamesema moja ya changamoto kubwa inayosababisha baadhi ya wanawake kushindwa kupata ujauzito ni uwepo wa makovu kwenye mfumo wa uzazi, hususan kwenye kizazi na mirija ya uzazi.
Hayo yamesemwa na Rais wa Chama cha Madaktari Bingwa wa Afya ya Mama na Uzazi Tanzania, Dk Sunday Dominico, pamoja na wataalamu kutoka Kituo cha Upandikizaji Mimba cha NuLife Advanced Fertility Centre Tanzania, wakati wa semina ya kuwajengea uwezo wataalamu wa masuala ya uzazi iliyofanyika Novemba 25, 2025.
“Kutopata mtoto kunatokana na sababu nyingi ikiwemo mfumo wa uzazi wa mama au baba au mwingiliano kati ya baba na mama, kwa upande wa mama changamoto ni kwenye kizazi chenyewe kuwa na makovu au namna ilivyotengezwa sivyo inahitajika.
“Pia, mirija ya uzazi kuwa na makovu na hii imeonekana ni tatizo kubwa, maeneo mengi yalipofanyika tafiti, changamoto kwenye mirija ya uzazi inaweza kutokea pale binti anapokuwa na shida kwenye mirija ya uzazi na asitibiwe vizuri na baadaye mirija hiyo kuziba,” amesema.
Jambo jingine alilotaja mtaalamu huyo ni changamoto ya mbegu za kiume kuwa chini ya kiwango au kuziba kwa mirija ya kusafirisha mbegu, hali inayoweza kusababisha ugumba kwa wanaume.
Dk Dominico amesema kuwa katika kutoa huduma kwa familia zinazohitaji kupata mtoto, wataalamu wamebaini kuwa wazazi wengi huwa na shauku ya kupata mtoto kiasi kwamba wapo tayari kufanya chochote kinachohitajika ili kufanikisha ndoto hiyo.
“Unyanyapaa ni mkubwa sana kwenye jamii, ukikuta mwanamke amekaa kwenye nyumba yake kwa muda bila mtoto majirani na ndugu wanaanza kuongea na huenda tatizo sio la mwanamke ni la baba.
“Huduma za upandikizaji wa mimba ni muhimu zipatikane kwenye jamii nzima yenye uhitaji kwa kuhakikisha vituo vingi vinavyotoa huduma na wanakuwepo wataalamu wa kuwahudumia, Serikali imejaribu kuwekeza kwenye hizi huduma lakini sekta binafsi inapaswa kuwekeza zaidi kwenye huduma hii,” amesema.
Mafanikio ya upandikizaji mimba
Kwa upande wake, Mtaalamu wa Upandikizaji wa Mimba (IVF) ambaye pia ni Daktari Bingwa wa Upasuaji kwa Njia ya Matundu katika Kituo cha Upandikizaji wa Mimba cha NuLife, Dk Madhav Hirani, amesema katika kipindi cha miaka mitano, kituo hicho kimefanikisha zaidi ya mimba 500 kupitia mbinu ya IVF, sawa na mafanikio ya takribani asilimia 65 kwa wahitaji waliopatiwa huduma hiyo.
“Tunatumia mbinu ya kisasa ya utungishaji inayoongeza kwa kiasi kikubwa uwezekano wa yai kurutubishwa. Pia, tunatumia mbinu za kisasa za kurejesha uwezo wa uzazi,” amesema,
Dk Hirani, ambaye pia ni Mkurugenzi wa Matibabu wa NuLife, amesema kuwa katika huduma za upandikizaji wa mimba, kituo hicho kimewekewa vifaa vya kisasa vinavyosaidia kupunguza hatari ya mimba kuharibika pamoja na kutambua na kuondoa uwezekano wa magonjwa makubwa ya kurithi katika hatua za awali za uchunguzi.
Kwa upande wake, Mkurugenzi wa Tiba wa Hospitali na Taasisi ya Utafiti ya Akanksha, Dk Nayana Patel, amesema Tanzania imepiga hatua kubwa katika utoaji wa huduma za uzazi kwa njia ya upandikizaji wa mimba.
Amesema hatua inayofuata ni kuendelea kupanua matumizi ya teknolojia za kisasa zaidi ili kuboresha matokeo ya huduma hizo kwa familia zinazohitaji.
Amesema teknolojia nyingi bunifu ambazo wanandoa wa Afrika walizifuata nje ya nchi sasa zinapatikana Tanzania.
Dk Patel ameongeza kuwa uhamisho wa utaalamu kutoka India umewezesha vifaa na miundombinu muhimu kupatikana, na huduma kutolewa mwaka mzima.
Hata hivyo, amesisitiza kuongeza wataalamu wa ndani na kutoa elimu ya mapema kwa vijana kuhusu afya ya uzazi ili kuboresha matokeo ya baadaye.