Mauaji ya kimbari nchini Rwanda mwaka 1994 ni moja ya majanga mabaya zaidi katika historia ya Afrika. Kwa zaidi ya siku 100, watu zaidi ya 800,000 hasa Watutsi na baadhi ya Wahutu waliowapinga wenzao waliuawa kikatili. Mauaji haya hayakuibuka ghafla; yalichochewa kwa muda mrefu na propaganda, chuki za kikabila, na uongo uliorudiwa mara kwa mara katika vyombo vya habari.
Radio RTLM ndiyo iliyopewa jukumu kubwa katika kuchochea mauaji haya. Kupitia matangazo yake, RTLM ilitumia lugha ya kibaguzi, kejeli na uchochezi dhidi ya Watutsi. Iliwatambulisha kama “wadudu” au “maadui wa taifa” na kuwahamasisha wananchi kuanza kuwashambulia. Mara nyingi, watangazaji waliwataja watu kwa majina, maeneo wanakoishi, na kuwataka “washambuliwe.” Propaganda hii ilifanya mauaji yaonekane kuwa jambo la kawaida na “la kizalendo.” Ndipo redio ikawa silaha hatari kuliko bunduki.
Madhara ya mauaji haya yaliathiri Rwanda kwa vizazi: familia zilitoweka, uchumi ulidorora, imani ya wananchi ikaanguka, na majeraha ya kisaikolojia yakabaki hadi leo. Lakini kupitia mauaji hayo tunapata somo muhimu katika maisha tunayoishi hivi sasa kwani maneno ya uchochezi, hasira na chuki vinapopewa nafasi, vinaweza kugeuka kuwa moto unaoteketeza taifa zima.
Kwa vijana Gen-Z wa Tanzania, hasa wakati ambapo mijadala ya kisiasa na maandamano yanachukua nafasi kubwa mitandaoni, kuna somo kubwa la kujifunza. Maandamano yanapopoteza mwelekeo wa amani, yanageuka chanzo cha vurugu, uharibifu na kupotea kwa maisha. Machafuko haya huanza kwa kauli ndogo, utani katika mitandao, na hatimaye yanaweza kutokea kama yaliyotokea Rwanda.
Ni muhimu kukumbuka kuwa amani haipaswi kuvunjwa kirahisi. Ni mtaji wa taifa, na vijana ndiyo walinzi wake. Badala ya kuruhusu hasira kuongoza mijadala, Gen-Z wanayo nafasi ya kuwa kizazi kinachojenga, sio kubomoa. Kizazi kinachotumia sauti yake kufanya maboresho, sio kuhamasisha chuki. Na kizazi kinachoamini katika mabadiliko ya amani, si mgawanyiko.
Vijana Watanzania tuhakikishe yale yaliyotokea Oktoba 29 yasijirudie tena.