Dar es Salaam. Duduzile Zuma-Sambudla, binti wa Rais wa zamani wa Afrika Kusini, Jacob Zuma, amejiuzulu ubunge kufuatia shinikizo lililotokana na madai yanayomkabili ya kuhamasisha vijana 17 kwenda kupigana upande wa Russia katika vita yake na Ukraine.
Mbunge huyo wa chama cha upinzani cha Umkhonto weSizwe (MK) kinachoongozwa na baba yake, Jacob Zuma, amejiuzulu bungeni na kuachia nafasi zake zote za utumishi wa umma na chama, hatua ambayo uongozi wa chama chake umesema ni ya hiari.
Wakati chama kikiendelea kutetea msimamo kwamba hakikuhusika katika uratibu wa safari au ushiriki wa vijana hao wanaotajwa kuhusika na mapigano ya Russia na Ukraine, Serikali ya Afrika Kusini na vyombo vya dola vimeanza uchunguzi iwapo kulikuwa na mtandao uliotumika kuratibu vijana hao kwa ahadi zozote.
Akitoa taarifa yake katika mkutano na waandishi wa habari, Mratibu wa Taifa wa MK, Nathi Nhleko amesema kujiuzulu kwake katika nafasi alizokuwa nazo hakumaanishi kukiri kuhusika na tuhuma dhidi yake na kwamba chama hakikuhusika na jambo hilo kwa namna yoyote.
“Viongozi wa kitaifa wa chama wamekubaliana na uamuzi wa mwanachama wake, Duduzile kujiuzulu na wanashughulikia juhudi za kuhakikisha vijana hawa wa Afrika Kusini wanarejea salama katika familia zao,” amesema Nhleko.
Hata hivyo, inaelezwa kuwa hatua ya Duduzile kukaa kimya wakati wa mkutano huo wa chama na wanahabari licha ya kuhudhuria na kutokusema lolote kuhusiana na kujiuzulu kwake ubunge na tuhuma zinazomkabili, kumeongeza maswali zaidi kuhusu tuhuma zinazomwandama.
Akilitangaza tukio hilo, Mwenyekiti wa MK, Nkosinathi Nhleko amesema Duduzile ametangaza uamuzi huo na kuahidi kuzipa ushirikiano mamlaka za uchunguzi unaoendelea na kuongeza kuwa uongozi wa chama umekubali uamuzi wake wa kujiuzulu kutoka Bunge la Taifa na majukumu yote ya uwakilishi wa umma.
“Ni yeye kama mwanachama mwenye nidhamu… akitambua kwamba kuna suala ambalo nchi inapaswa kulitatua kuhusu kuwarudisha vijana wale nyumbani wakiwa salama,” amesema.
Tuhuma dhidi yake
Taarifa kutoka Afrika Kusini zinaeleza kuwa wiki iliyopita, vijana 17 raia wa Taifa hilo, walikamatwa nchini Ukraine wakipigana upande wa Russia katika eneo la Donbas.
Taarifa zilizotolewa na Serikali ya Afrika Kusini zinasema wanaume hao wanadaiwa walidanganywa na kusafirishwa kwa ahadi ya ajira za ulinzi binafsi na kupelekwa katika eneo hilo ambalo baadaye walikamatwa na kutambuliwa kama raia wa Afrika Kusini.
Uamuzi wa kuanza uchunguzi dhidi yake ulitokana na malalamiko yaliyowasilishwa na dada wa Zuma-Sambudla, ambaye Jumapili iliyopita alitoa taarifa kwa Jeshi la Poilisi nchini humo akimtaja Duduzile pamoja na washirika wake wengine wawili kuwa wanahusika katika mpango wa kuwarubuni vijana hao na kuwasafirisha kushiriki vita hivyo.
Katika taarifa yake, Wizara ya Mambo ya Nje ya Ukraine ilionya kuwa zaidi ya raia 1,400 kutoka mataifa 36 ya Afrika Mashariki wanashiriki mapigano hayo wakiwa upande wa Russia, akihofia kuwepo kwa mtandao unaotumiwa kuratibu vijana wa Kiafrika katika vita hiyo.
Kwa upande wake, Serikali ya Afrika Kusini pamoja na kuendesha uchunguzi kubaini ukweli wa tuhuma dhidi ya binti huyo, imesema inafanya kazi kuhakikisha vijana hao wanasafirishwa kurejeshwa nyumbani salama huku ikiendelea na uchunguzi kubaini chanzo cha kusafiri kwao na wahusika wote.
Duduzile ni nani?
Duduzile alizaliwa katika familia maarufu yenye ushawishi mkubwa wa kisiasa nchini Afrika Kusini. Akiwa mmoja wa watoto wa Rais mstaafu wa taifa hilo, Jacob Zuma, alipata umaarufu wa kisiasa kupitia shughuli mbalimbali za kijamii na kisiasa zilizokuwa zikihusisha familia yao.
Duduzile alianza kujulikana zaidi kupitia harakati mtandaoni ambako mara kwa mara alijadili masuala ya kitaifa, serikali na utawala, akijijengea ushawishi mkubwa kwenye mitandao ya kijamii. Hali hiyo ilifanya jina lake kutajwa katika siasa wakati Zuma alipounda chama cha upinzani cha MK, mwaka 2023.
Duduzile akiwa miongoni mwa watu waliokuwa mstari wa mbele kukipa chama hicho sura mtandaoni na kwenye kampeni, jina lake kisiasa lilipata umaarufu mkubwa na kufikia uchaguzi wa mwaka 2024, MK kilipata ufuasi mkubwa na hivyo kumvusha Duduzile hadi Bunge la Taifa, hatua iliyotafsiriwa kama mwendelezo wa ushawishi wa familia ya Zuma kisiasa.
Mchango Wake Katika Siasa za Taifa hilo
Katika siasa za Afrika Kusini, Duduzile anatajwa kuwa sauti muhimu ya kizazi kipya cha wanasiasa wa upinzani. Amejikita zaidi katika kampeni za kutetea masuala ya kijamii, kupinga sera za serikali ya ANC na kupigania nafasi mpya za kisiasa.
Vyanzo vya habari kutoka nchini humo vinamtaja Duduzile kuwa kupitia chama cha MK, alisimama kama mwanasiasa aliyekuwa akihoji zaidi serikali juu ya utendaji wake na mara kwa mara alikuwa mstari wa mbele katika mijadala ya kitaifa kuhusu uchumi, usawa na haki za raia.
Aidha, uwepo wake katika Bunge la Taifa uliashiria kuimarika kwa ngome ya siasa za Zuma hasa katika maeneo ambayo MK kilipata uungwaji mkono mkubwa, hata hivyo, kuibuka kwa kashfa hiyo mpya dhidi yake kumeweka alama ya mshangao katika safari yake kisiasa na kuibua maswali kuhusu nafasi yake katika mfumo wa siasa za upinzani na mustakabali wa MK.
Athari za kujiuzulu kwake
Ingawa chama chake cha MK kimejitokeza hadharani kukana kuhusika kwa namna yoyote na tuhuma hizo, kujiuzulu kwa Duduzile kumezua mshtuko mkubwa ndani ya chama hicho na katika medani nzima ya siasa za Afrika Kusini.
Hata kama itabainika hakuhusika na tuhuma hizo, kujiuzulu kwake kumeibua mjadala ambao unaweka njia panda juhudi za binti huyo na chama chake kujenga sura mpya ya uadilifu na kuimarisha ushawishi wake katika upinzani.
Kwa upande mwingine, kumekuwa na mjadala mpana kuhusu jukumu la wanasiasa katika kulinda raia dhidi ya ajira kwa vijana zinazokiuka sheria za kimataifa.